پروتز دندان
بسیاری از افراد پس از، از دست دادن دندان خود به کلینیک‌دندانپزشکی کرج مراجعه کرده و دغدغه این موضوع را دارند که آیا پس از، از دست دادن دندان خود، می‌توان روشی را برای جایگزینی طبیعی و مناسب آن انجام داد؟ امروزه با پیشرفت روبه‌جلوی علم و فناوری با استفاده از پروتز دندان‌ها می‌توان جایگزین زیبا و طبیعی‌ای برای دندان‌ها ساخت. در این مطلب می‌خواهیم درباره پروتز دندان در دندانپزشکی تخصصی صحبت کنیم و به‌طور مفصل به آن بپردازیم، پس تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.
پروتز دندان چیست؟
پروتز دندان نوعی وسیله دندانپزشکی است که جای دندان ازدست‌رفته را می‌گیرد یا نقص دندان را می‌پوشاند. این وسایل دندانپزشکی شامل ایمپلنت دندان، تاج، پل، دندان مصنوعی و روکش دندان است. برخی از این پروتزها قابل جابجایی دردهان و برخی دیگر ثابت هستند. پروتز دندان، بهترین راهکار برای ترمیم دندان آسیب‌دیده و یا ازدست‌رفته است که با توجه به طراحی منحصربه‌فردی که برای هر شخص دارند، علاوه بر کاربرد بالا، تأثیر زیادی نیز روی زیبایی چهره فک می‌گذارد.
انواع پروتز دندان:
به‌طورکلی می‌توان پروتز دندان را به سه دسته تقسیم کرد:
- پروتز دندان ثابت
- پروتز دندان متحرک
- پروتز دندان نیمه متحرک
پروتز دندان ثابت
پروتز دندان ثابت یکی از انواع مختلف پروتزها می‌باشد که معمولاً به نام عمومی روکش دندان در بین افراد جامعه شناخته می‌شود. در صورت استفاده از پروتز دندان ثابت، نمی‌توانید آن را از دهان خود خارج کنید. به همین دلیل، این پروتز در دسته‌بندی پروتز دندان ثابت قرار می‌گیرد. پروتز ثابت می‌تواند بر روی ایمپلنت یا دندان اصلی فرد قرار بگیرد. این موضوع، بستگی به وضعیت و شرایط دندان شما دارد و تشخیص آن بر عهده دندانپزشک است. این نوع پروتز دندان به‌وسیله چسب مخصوص یا پیچ به دندان یا ایمپلنت دندان وصل می‌شود و فقط دندانپزشکی که برای نصب روکش به آن مراجعه کرده‌اید می‌تواند آن را از دهان شما خارج کند. شما می‌توانید این کار، را در دندانپزشکی شبانه‌روزی در کرج انجام دهید.
پروتز دندان ثابت خود انواع مختلفی دارد که در ادامه به تعدادی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
۱- روکش تک‌واحدی دندان
روکش دندان همچون کلاهکی است که روی قسمت بالایی دندان قرار می‌گیرد و مطابق رنگ و شکل دندان طبیعی ساخته می‌شود. در مواردی که دندان طبیعی دچار آسیب‌دیدگی یا پوسیدگی شدید شده باشد از روکش تک‌واحدی استفاده می‌شود. این روکش‌ها دارای عملکرد چندمنظوره هستند، زیرا می‌توان آن‌ها را روی ایمپلنت یا دندان طبیعی قرار داد. برای قرارگیری درست روکش، باید مقدار قابل‌توجهی از سطح دندان تراشیده شود. این روکش‌ها ظاهری کاملاً طبیعی دارند و به‌خوبی با سایر دندان‌ها مطابقت پیدا می‌کنند.
۲- بریج دندان
از انواع پروتز دندان می‌توان به بریج دندان اشاره کرد. پروتز دندان ثابت که بسیار مورداستفاده قرار می‌گیرد همین نوع از پروتز دندان است. از این نوع پروتز زمانی استفاده می‌شود که بیمار بیشتر از یک‌دندان را از دست داده باشد و دندان‌های ازدست‌رفته بین دو دندان دیگر قرارگرفته باشند. در این حالت دندان‌های کناری تراشیده می‌شوند و یک پل یا bridge بین دندان‌های اصلی زده می‌شود. بدین‌صورت ناحیه خالی بین دندان‌ها پر می‌شود و زیبایی فرد بازمی‌گردد.
پروتزهای دندانی متحرک
پروتز دندان متحرک، هم به‌راحتی بر روی لثه‌ها قرار می‌گیرد و هم می‌توان به‌آسانی آن را از دهان خارج کرد. درصورتی‌که فرد تمامی دندان‌های خود را کشیده باشد، می‌تواند از پروتز متحرک کامل استفاده کند.
در بسیاری از مواقع، بیمار ممکن است در ابتدای استفاده از این نوع پروتز دندان احساس خوبی نداشته باشد اما با استفاده بیشتر و گذشت زمان این حس از بین می‌رود. از معایب این نوع پروتز دندان، تحلیل رفتن استخوان فک به‌مرورزمان است. برای جلوگیری از این مشکل، باید هر ۱ تا ۲ سال یک‌بار استخوان فک چک شود و هر ۵ تا ۷ سال یک‌بار نیز باید جایگزینی استخوان‌ها صورت گیرد.
در ادامه به معرفی انواع پروتز دندان متحرک خواهیم پرداخت:
پروتز دندانی پارسیل
پروتز دندان پارسیل یا جزئی که به آن‌ها دنچر پارسیل هم گفته می‌شود، اغلب برای افرادی استفاده می‌شوند که هنوز دندان‌های سالم زیادی روی فک خوددارند. علت استفاده از پروتز پارسیل این است که کشیدن دندان‌های طبیعی که هنوز کارآمد هستند توصیه نمی‌شود. برخی از افراد بریج را با پروتزهای پارسیل اشتباه می‌گیرند و گاهی اوقات آن‌ها را به‌جای هم استفاده می‌کنند، اما این دو پروتز باهم متفاوت هستند. پروتزهای جزئی قابل‌جابه‌جایی هستند. این در حالی است که بریج‌های ثابت، توسط روکش‌هایی که روی دو دندان طبیعی و مجاور قرار می‌گیرند، به‌طور دائم در جای خود نگه‌داشته می‌شوند. پروتزهای پارسیل از یک فریم فلزی اکریلیک ساخته‌شده‌اند. این فریم قلاب‌هایی دارد که به دندان‌های موجود وصل می‌شوند.
پروتز کامل دندان یا دست‌دندان
پروتز دندان کامل یا دست‌دندان نوعی پروتز دندان متحرک و مناسب افرادی است که هیچ دندانی دردهان خود ندارند (برای مثال افراد مسن و پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها). این در حالی است که این روزها به دلیل وجود ایمپلنت و سپس لمینیت دندان، استفاده از پروتز کامل دندان یا دست‌دندان به‌شدت کاهش‌یافته است. البته توجه داشته باشید ایمپلنت دندان در مقایسه با پروتز کامل دندان بسیار هزینه‌بردار و گران است.
پروتزهای دندانی نیمه متحرک
اوردنچر ها نوعی پروتز دندان نیمه متحرک است که بر روی دوپایه دندانی یا چندپایه ایمپلنت قرار می‌گیرد و نسبت به پروتزهای دیگر راحت‌تر است. این نوع پروتزها دارای قسمتی به نام اتچمنت هستند که به دندان‌ها و یا ایمپلنت‌ها متصل می‌شوند. این کار به ثابت نگه‌داشتن پروتز دندان دردهان کمک می‌کند. درعین‌حال پروتزهای نیمه متحرک نیز می‌توانند از دهان بیرون آورده و تمیز شوند. ازآنجاکه قسمت اتچمنت پروتزهای نیمه متحرک هرچند وقت یک‌بار کهنه و غیرقابل استفاده می‌شود، بهتر است تعویض گردد.
مراحل ساخت پروتز کامل دندان
فرایند ساخت پروتز دندان چندین هفته و چندین جلسه طول می‌کشد. هنگامی‌که دندانپزشک یا متخصص پروتز دندان کرج تشخیص داد که چه نوع پروتزی برای شما بهتر است، مراحل کلی عبارت‌اند از:
- قالب‌گیری از فک و اندازه‌گیری نحوه ارتباط هر دو فک با یکدیگر و فاصله بین آن‌ها
- تهیه قالب، فرم‌های مومی و/ یا الگوهای پلاستیکی در شکل و موقعیت دقیق دندان مصنوعی‌ای که قرار است ساخته شود. بیمار باید چندین بار این قالب را امتحان کند و قبل از قرارگیری نهایی، رنگ، شکل و تناسب دندان مصنوعی ارزیابی می‌شود.
- قرار دادن دندان مصنوعی
- در صورت نیاز به تغییر، دندانپزشک این تغییرات را اعمال می‌کند.
مزایای پروتز یا دندان مصنوعی
- بهبود گفتار: در صورت نداشتن یک یا چند دندان ممکن است خودتان هم متوجه شوید که گاهی کلمات را غیرواضح بیان می‌کنید. اگر می‌خواهید بدانید که تأثیر پروتز دندان روی صحبت کردن چیست، باید گفت که پروتز دندان مشکلات گفتاری که درنتیجه ناهمترازی دندان‌ها دردهان رخ می‌دهند را اصلاح می‌کند.
- غذا خوردن بدون مشکل: پس از گذاشتن پروتز دندان می‌توانید بدون هیچ مشکلی هر نوع غذایی را بخورید. بهترین بخش این قضیه است که هنگام غذا خوردن هیچ دردی را تجربه نمی‌کنید. شاید در روزهای اول قرارگیری پروتز دندان، غذا خوردن با آن کمی برای شما سخت باشد اما بعد از مدت کوتاهی به آن عادت می‌کنید.
- افزایش اعتمادبه‌نفس: دندان‌ها به‌طور قابل‌توجهی روی ظاهر فرد تأثیر می‌گذارند. بعد از قرار دادن پروتز دندان، می‌توانید به لبخندتان افتخار کنید. نتیجه استفاده از پروتز، داشتن یک ظاهر طبیعی و جذاب است که از داشتن آن خوشحال خواهید شد.
- بهبود سلامت دهان و دندان: می‌توانید با یک پروتز دندان ساده که به زمان کوتاهی نیاز دارد، به طرز چشمگیری سلامت دهان و دندان خود را بهبود ببخشید. ترمیم دندان فقط شامل پر کردن و عصب‌کشی دندان نمی‌شود و حتی بریج‌ها و روکش‌ها به ترمیم دندان‌های پوسیده و شکسته (که باکتری‌ها را جذب می‌کنند و منجر به بوی بد می‌شوند) کمک می‌کنند. از طریق این روش‌ها مفید می‌توانید در مدت کوتاهی از شر بوی بد دهان خلاص شوید.
معایب پروتز دندان
بااینکه پروتز دندان‌ها مزایای زیادی دارند اما گاهی با معایبی هم همراه هستند. بسته به نوع پروتز استفاده‌شده، این معایب متفاوت‌اند و شامل این مواردند:
- ایمپلنت‌ها معمولاً بهترین نوع پروتز هستند. اما بزرگترین عیب آن‌ها قیمت ایمپلنت این است که قیمت بسیار بالایی دارد و طول درمان با ایمپلنت هم خیلی طولانی است. همچنین ایمپلنت در برخی از بیماران موفقیت‌آمیز نخواهد بود.
- یکی دیگر از انواع پروتز دندان، بریج است که در صورت عدم مراقبت در معرض شکستن و آسیب دیدن قرار دارد.
- مشهودترین عیب دنچرها این است که به‌اندازه دندان‌های طبیعی و ایمپلنت‌ها، طبیعی به نظر نمی‌رسند. همچنین گاهی اوقات دنچرها می‌لغزند و صحبت کردن و غذا خوردن را دشوار می‌کنند.
- افرادی که از پروتزهای متحرک و دست‌دندان استفاده می‌کنند نمی‌توانند باوجوداین دندان مصنوعی، برخی غذاها را مصرف کنند.
- گاهی پروتزهای جزئی منجر به تضعیف دندان‌های طبیعی مجاور که از آن‌ها پشتیبانی می‌کنند، می‌شوند.
عوارض جانبی دندان مصنوعی یا پروتز
درست است که در صورت ازدست‌داده دندان، وجود یک یا چند دندان مصنوعی خوب ضروری است اما گاهی این روش‌ها با یک سری عوارض جانبی همراه‌اند. در ادامه عوارض جانبی هر یک از یک انواع پروتز دندان را باهم بررسی می‌کنیم:
ازآنجایی‌که برای قرار دادن ایمپلنت به جراحی نیاز است، این روش گاهی با خطرات و عوارضی همراه است. عفونت، آسیب به دندان‌های دیگر، تأخیر در بهبود استخوان، آسیب عصبی و خونریزی طولانی‌مدت برخی از عوارض این روش هستند.
برخی از عوارض رایج بریج‌ها شامل این مواردند:
- پوسیدگی دندانی که بریج به آن متصل است.
- برخی از بیماران پس از نصب بریج درد متوسط تا شدیدی را تجربه می‌کنند.
- گاهی بیمار در چند هفته اول پس از قرار دادن بریج، کمی حساسیت در لثه‌ها و دندان‌ها تجربه می‌کند. ازآنجایی‌که دهان در حال عادت کردن به این روکش است، نسبت به مواد سرد و گرم حساسیت بیشتری از خود نشان می‌دهد. بااین‌حال، در صورت تداوم این حساسیت، باید برای معاینه به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
یکی از عوارض پروتز دندان‌های جزئی این است که گاهی فرد درد نقطه‌ای در بافت را تجربه می‌کند. این درد معمولاً به‌این‌علت رخ می‌دهد که پروتز به‌طور یکنواخت روی تمام سطح بافت قرار نگرفته است. دندانپزشک می‌تواند با یک تنظیم ساده، این مشکل را حل کند.
مراقبت‌های لازم بعد از پروتز دندان
برای مراقبت از پروتز دندان و افزایش طول عمر آن، به نکات زیر توجه کنید:
- بهداشت دهان و دندان را به‌خوبی رعایت کنید: برای جلوگیری از عفونت‌های باکتریایی، باید به‌طور منظم مسواک بزنید و نخ دندان بکشید. عفونت ممکن است لثه‌ها را ضعیف کند و باعث تحلیل رفتن استخوان فک شود. در صورت وقوع این اتفاق، دندان‌های مصنوعی درخطر لق شدن یا افتادن قرار می‌گیرند.
- از ابزار مناسب استفاده کنید: درصورتی‌که دندان مصنوعی دارید از پزشکتان بپرسید که باید از چه مسواک، محلول تمیزکننده و شوینده‌ای استفاده کنید. ازآنجایی‌که ایمپلنت‌ها ظاهر و عملکردی همچون دندان‌های طبیعی دارند، برای تمیز کردن آن‌ها معمولاً به تجهیزات خاصی نیاز نیست. پس همان‌طور که از دندان‌های طبیعی‌تان مراقبت می‌کنید، از آن‌ها نیز مراقبت کنید.
- از مصرف محصولات تنباکو خودداری کنید: اثبات‌شده است که سیگار کشیدن، مانع از جریان یافتن خون در اطراف لثه و دندان‌ها می‌شود. هنگامی‌که دهان و لثه‌ها خون کافی دریافت نکنند، احتمال مختل شدن روند بهبودی و خطر تحلیل رفتن استخوان افزایش پیدا می‌کند.
- از مصرف مواد غذایی و نوشیدنی‌هایی که منجر به لک شدن دندان‌ها می‌شوند خودداری کنید: هنگامی‌که صحبت از لکه زدن دندان‌ها می‌شود، قهوه، شراب و نوشابه‌های گازدار تیره از اصلی‌ترین محرک‌ها هستند. شیرینی‌ها، بلوبری و تمشک نیز منجر به لکه زدن دندان‌ها می‌شوند. ازآنجایی‌که دندان‌های مصنوعی همچون دندان‌های طبیعی در معرض خطر لکه زدن قرار دارند، تا حد امکان از مصرف این مواد بپرهیزید. استفاده از نی و شستشو با آب بعد از مصرف این خوراکی‌ها، می‌تواند خطر لکه زدن دندان را به‌طور چشمگیری کاهش دهد
تعرفه پروتز دندان
اما هزینه پروتز دندان چقدر است؟ وجود گزینه‌های متفاوت در پروتزهای تابث و متحرک به معنی متفاوت بودن تعرفه پروتز دندان است. برای مثال، قیمت پروتز دندان تکی و قیمت یک عدد پروتز دندان با پروتزهای تکه‌ای متفاوت است. اگر به دنبال پروتز دندان ارزان هستید و دندان‌های زیادی را از دست داده‌اید، پروتز کامل دندان می‌تواند گزینه مناسبی باشد. به‌طورکلی قیمت و تعرفه پروتز دندان را بدون معاینه نمی‌توان تعیین کرد. اگر می‌خواهید بدانید هزینه پروتز دندان چقدر است، ابتدا باید به دندانپزشک مراجعه کنید و از او مشاوره بگیرید تا میزان آسیب دندان‌هایتان مشخص شود. میزان پروتزی که استفاده می‌شود، هزینه‌های لابراتواری سازنده پروتز، و از همه مهم‌تر دستمزد دندانپزشک تعرفه پروتز دندان، قیمت پروتز دندان تکی، قیمت یک عدد پروتز دندان و… را به‌طور دقیق مشخص می‌کند.
بنابراین در این مطلب به بررسی پروتز دندان، انواع آن و نحوه انجام آن پرداختیم، پروتز دندان روشی برای زیباسازی و اصلاح دندان‌های آسیب‌دیده و از بین رفته؛ با این روش می‌توان دندان‌های زیبا و طبیعی داشت. شما می‌توانید هر یک از انواع پروتزهای ذکرشده را در، دندانپزشکی تخصصی گلشهر انجام دهید.