زخم دهان زخم‌های کوچکی هستند که روی لثه‌ها، لب‌ها، زبان، داخل گونه‌ها یا سقف دهان شما تشکیل می‌شوند. عوامل مختلفی می‌توانند باعث ایجاد آنها شوند، از جمله آسیب‌های جزئی، تغییرات هورمونی و استرس عاطفی. بسیاری از زخم دهان به خودی خود بهبود می‌یابند اما برخی دیگر از زخم‌های دهان ممکن است به درمان نیاز داشته باشند.
زخم دهان می‌توانند نگران‌کننده باشند. با این حال، آنها عفونت‌های مقاربتی (STI) نیستند و شما نمی‌توانید آنها را از طریق بوسیدن یا اشتراک‌گذاری غذا و نوشیدنی‌ها بگیرید یا پخش کنید. با وجود هرگونه درد و ناراحتی، زخم دهان معمولاً بی‌ضرر هستند و در عرض یک یا دو هفته به خودی خود بهبود می‌یابند.
اما برخی از انواع زخم دهان می‌توانند به شرایط بهداشتی زیرین مانند ویروس‌ها، بیماری‌های خودایمنی یا مشکلات گوارشی اشاره کنند.
زخم دهان چیست؟
زخم دهان زخمی است که در هر جایی از داخل دهان شما ظاهر می‌شود. این زخم‌ها معمولاً قرمز، زرد یا سفید هستند و ممکن است یکی یا چند تا از آنها داشته باشید.
در واقع زخم دهان به هر نوع زخمی در داخل دهان اطلاق می‌شود که می‌تواند در نواحی مختلفی مانند لثه، زبان، سقف دهان، گونه‌ها و لب‌ها ظاهر شود. این زخم‌ها معمولاً به رنگ‌های قرمز، زرد یا سفید هستند و ممکن است از یک تا چند مورد در دهان وجود داشته باشند. شما می‌توانید زخم‌های دهانی را در مکان‌های زیر داشته باشید:
- لثه‌ها.
- زبان.
- سقف دهان (کام).
- داخل گونه‌ها.
- داخل لب‌ها.
این زخم‌ها معمولاً دردناک هستند و می‌توانند خوردن، نوشیدن و صحبت کردن را ناخوشایند کنند.
انواع زخم دهان
انواع مختلفی از زخم‌ها و ضایعات دهانی وجود دارد، از جمله:
زخم‌های آفتی (زخم‌های آفتوس)
آفت یا آبسه دندان رایج‌ترین نوع زخم‌های دهانی هستند. پزشکان و مشاوران بهداشتی دقیقاً نمی‌دانند که چه چیزی باعث آنها می‌شود یا چرا برخی افراد بیشتر از دیگران به آنها مبتلا می‌شوند. علل شامل آسیب‌های جزئی (مانند گاز گرفتن گونه)، غذاهای اسیدی و حتی استرس است. زخم‌های آفتی معمولاً سفید یا زرد با حاشیه‌های قرمز هستند.
لیکن پلان دهانی
این وضعیت می‌تواند باعث خارش و زخم‌های سفید و مشبک در داخل دهان شما شود. لیکن پلان دهانی یک پاسخ سیستم ایمنی است و بیشتر زنان و افرادی که در زمان تولد به آنها جنس زن نسبت داده شده (AFAB) و سن بالای 50 سال را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
لکوپلاکیا
این بیماری لکه‌های سفید یا خاکستری در داخل دهان ایجاد می‌کند. این عارضه به دلیل رشد بیش از حد سلول‌ها ایجاد می‌شود. تحریک مزمن از چیزهایی مانند سیگار کشیدن یا جویدن تنباکو می‌تواند باعث آن شود. اما گاهی اوقات بدون دلیل مشخصی رخ می‌دهد. ضایعات لکوپلاکیا معمولاً سرطانی نیستند.
اریترولاکیا
اریترولاکیا یکی دیگر از علائم سیگار کشیدن یا جویدن تنباکو است. افرادی که دچار اریترولاکیا هستند، لکه‌های قرمزی دارند که معمولاً در پشت دندان‌های جلو پایین یا زیر زبان آنها ظاهر می‌شود. بر خلاف ضایعات لکوپلاکیا، لکه‌های اریترولاکیا معمولاً پیش‌سرطانی یا سرطانی هستند.
کاندیدیاز دهانی
این بیماری در واقع رشد بیش از حد مخمر به نام کاندیدا آلبیکنس است که باعث عفونت قارچی در داخل دهان شما می‌شود. این عارضه معمولاً بعد از درمان با آنتی‌بیوتیک یا زمانی که سیستم ایمنی شما به اندازه معمول قوی نیست، رخ می‌دهد. کاندیدیاز دهانی باعث ایجاد زخم‌ها و لکه‌های قرمز و کرمی سفید در دهان می‌شود.
سرطان دهان
ضایعات سرطانی دهانی می‌توانند به صورت زخم‌ها یا زخم‌های قرمز یا سفید در دهان ظاهر شوند. این زخم‌ها به خودی خود بهبود نمی‌یابند. اگر زخم دهانی دارید که بعد از سه هفته بهبود نیافته است، به پزشک خود اطلاع دهید.
علائم زخم دهان چیست؟
زخم‌های دهانی معمولاً به راحتی قابل شناسایی هستند. آنها به صورت زخم‌هایی روی لثه‌ها، زبان، داخل گونه‌ها، داخل لب‌ها یا سقف دهان شما ظاهر می‌شوند. زخم‌های دهانی معمولاً:
- در حاشیه‌ها قرمز هستند.
- در مرکز سفید، زرد یا خاکستری هستند.
شما ممکن است فقط یک زخم داشته باشید، یا ممکن است بیشتر از یک زخم وجود داشته باشد. دیگر علائم ممکن است شامل:
- درد و ناراحتی به ویژه هنگام خوردن یا صحبت کردن.
- تورم در اطراف زخم.
- خونریزی در برخی موارد ممکن است خونریزی خفیفی وجود داشته باشد.
- ترشحات چرکی در موارد عفونتی.
- تورم اطراف زخم‌ها.
- افزایش درد هنگام مسواک زدن.
- و افزایش درد هنگام خوردن غذاهای تند، شور یا ترش
- بوی بد دهان
- کاهش ترشح بزاق دهان
زخم‌های دهانی چه عواملی دارند؟
زخم دهان می‌توانند به دلایل مختلفی ایجاد شوند، از جمله:
– عفونت‌های ویروسی: مانند آفت دهان که شایع‌ترین نوع زخم دهان است و به صورت زخم‌های گرد یا بیضی با مرکز سفید یا زرد و حاشیه قرمز ظاهر می‌شود.
– آسیب‌های جزئی: مانند بریدگی‌ها یا جراحت‌ها که ممکن است ناشی از مسواک زدن یا خوردن غذاهای تیز باشد.
– عوامل دیگر: استرس، کمبود ویتامین‌ها (مانند ویتامین B12 یا آهن) و تغییرات هورمونی نیز می‌توانند در بروز زخم‌های دهانی نقش داشته باشند
همچنین زخم‌های دهان ممکن است به دلایل مختلف دیگری رخ دهند، از جمله:
- آسیب جزئی به بافت ناشی از کارهای دندانی، مانند پر کردن یک حفره.
- به طور تصادفی گاز گرفتن گونه یا زبان.
- واکنش آلرژیک به برخی باکتری‌ها.
- استفاده از بریس یا نگهدارنده.
- استفاده از خمیردندان‌های خشن یا ساینده.
- خوردن غذاهای اسیدی زیاد، مانند پرتقال، آناناس و توت‌فرنگی.
- تغییرات هورمونی در دوران قاعدگی.
- استرس.
- کمبود خواب.
- شرایط بهداشتی مرتبط با زخم‌های دهانی
برخی از شرایط بهداشتی، از جمله بسیاری از بیماری‌های خودایمنی، می‌توانند باعث زخم‌های دهانی شوند. این شرایط ممکن است شامل:
- کمبود ویتامین‌ها.
- عفونت‌های ویروسی، باکتریایی یا قارچی.
- بیماری کرون.
- بیماری سلیاک.
- آرتریت واکنشی.
- لوپوس.
- بیماری بهجت.
آیا زخم دهان مسری هستند؟
خیر. بر خلاف زخم‌های سرد، زخم‌های دهانی مسری نیستند و نمی‌توانند از طریق بوسیدن یا اشتراک‌گذاری غذا پخش شوند.
بهتر است بدانید که زخم‌های سرد (تاول‌های تب) در خارج از دهان شما، معمولاً روی لب‌ها ظاهر می‌شوند. یک ویروس باعث آنها می‌شود و آنها بسیار مسری هستند. اگر شما تاول تب دارید، باید از اشتراک‌گذاری وسایل شخصی با دیگران خودداری کنید تا از انتشار ویروس جلوگیری کنید.
هر زمان که زخم دهانی دارید که بیش از سه هفته طول می‌کشد، یک ملاقات با پزشک خود تنظیم کنید. زخم‌های دهانی که از بین نمی‌روند می‌توانند نشانه‌ای از شرایط بهداشتی دیگری باشند.
تفاوت زخم دهان و زخم آفت
زخم دهان اصطلاحی گسترده است که هر زخم یا زخم‌زدگی درون دهان شما را توصیف می‌کند. همان‌طور که قبلاً ذکر کردیم، زخم‌های آفت رایج‌ترین نوع زخم دهانی هستند. آنها حدود 20% از جمعیت عمومی را تحت تأثیر قرار می‌دهند. بسیاری از مردم از اصطلاحات زخم دهانی و زخم آفت به‌طور متقابل استفاده می‌کنند.
شما ممکن است زخم آفتی بگیرید اگر دچار کمبود فولیک اسید، ویتامین B یا آهن باشید. اما در بیشتر موارد، زخم‌های آفت بدون دلیل مشخص و به‌طور ناگهانی ظاهر می‌شوند. آنها همچنین می‌توانند عود کنند (بازگشت)، به این معنی که در طول زندگی شما می‌آیند و می‌روند.
برخی از افراد زخم‌های آفت را با زخم‌های سرد (تاول‌های تب) اشتباه می‌گیرند، اما آنها بسیار متفاوت هستند. زخم آفت درون دهان شما ظاهر می‌شود. زخم سرد در خارج از دهان شما، معمولاً روی لب‌ها شکل می‌گیرد. زخم‌های آفت مسری نیستند، اما زخم‌های سرد مسری هستند.
چگونه زخم دهانی را درمان کنیم؟
در حالی که بیشتر زخم‌های دهانی به خودی خود بهبود می‌یابند، پزشک شما ممکن است داروهایی برای کمک به کاهش ناراحتی تجویز کند. درمان‌های رایج زخم‌های دهانی شامل:
- ژل‌های ضدعفونی‌کننده یا دهان‌شویه‌های فلوراید.
- پمادهای استروئیدی مانند تریامسینولون.
- داروهای سرکوب‌کننده ایمنی (در موارد شدید).
همچنین کارهایی وجود دارد که می‌توانید در خانه برای تسکین علائم زخم‌های دهانی انجام دهید:
- آب زیادی بنوشید.
- بهداشت دهان و دندان را به خوبی رعایت کنید تا دهان شما تا حد ممکن تمیز بماند.
- دهان خود را چند بار در روز با آب نمک گرم بشویید.
- مخلوطی از آب اکسیژنه و آب به نسبت مساوی درست کنید و روزی دو بار دهان خود را بشویید.
- از خوردن غذاهای داغ و تند تا زمانی که زخم بهبود نیافته است، خودداری کنید.
- از بی‌حس‌کننده‌های موضعی بدون نسخه استفاده کنید.
آیا می‌توانم از زخم‌های دهانی پیشگیری کنم؟
در حالی که نمی‌توانید به طور کامل از زخم‌های دهانی جلوگیری کنید، کارهایی وجود دارد که می‌توانید برای کاهش خطر خود انجام دهید:
- دو بار در روز دندان‌های خود را مسواک بزنید و از اهمیت نخ دندان در بهداشت دهان و دندان غافل نشوید. یک بار در روز نخ دندان بکشید تا بهداشت دهان و دندان بهینه باشد.
- از مسواک نرم استفاده کنید تا از تحریک بافت جلوگیری شود.
- یک رژیم غذایی سالم که غنی از میوه‌ها و سبزیجات تازه باشد، مصرف کنید.
- به طور منظم به دندانپزشک خود برای معاینات و تمیز کردن مراجعه کنید.
اگر پزشک شما فکر می‌کند که شما یک وضعیت زیرین دارید که باعث ایجاد زخم‌ها می‌شود، درمان آن می‌تواند خطر عود زخم‌ها را کاهش دهد. با پزشک خود در مورد راه‌های مدیریت سلامتی‌تان صحبت کنید.
زخم‌های دهانی چقدر طول می‌کشند؟
در بیشتر موارد، زخم‌های دهانی در حدود 10 تا 14 روز به خودی خود بهبود می‌یابند. اگر شما زخم دهانی دارید که بیش از سه هفته طول کشیده است، یک قرار ملاقات با پزشک خود تنظیم کنید. آنها می‌توانند درمان را توصیه کرده و به شما بگویند چگونه زخم دهانی خود را از بین ببرید.
زخم‌های دهان می‌توانند به صورت مزمن و عودکننده باشند. یکی از انواع شایع این زخم‌ها، استوماتیت آفتی عودکننده است که افراد مبتلا به آن ممکن است چندین بار در سال دچار زخم‌های دهانی شوند. این زخم‌ها می‌توانند برای چندین سال ادامه یابند و به تدریج ناپدید شوند.
زخم‌های عمده نیز نوع دیگری از زخم‌ها هستند که بزرگ‌تر و دردناک‌تر هستند و ممکن است بهبودی آنها چند هفته تا یک ماه طول بکشد.
در مواردی که زخم‌ها بیش از دو هفته طول بکشند یا به طور مکرر عود کنند، مشاوره پزشکی ضروری است، زیرا این وضعیت می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات جدی‌تری باشد. به طور کلی، اگر زخم‌های دهان به طور مکرر ایجاد شوند یا علائم دیگری مانند درد شدید، خونریزی یا تب همراه داشته باشند، باید به پزشک مراجعه کرد تا علت دقیق بررسی شود.
کی باید برای درمان زخم دهان به پزشک مراجعه کنم؟
هر کسی می‌تواند دچار زخم‌های دهانی شود. اما شما باید با پزشک خود تماس بگیرید اگر:
- زخم‌های دهانی دارید که سه هفته یا بیشتر طول می‌کشند.
- زخم‌های جدیدی که قبل از بهبود زخم‌های قدیمی ظاهر می‌شوند.
- زخم‌های دهانی که بر قسمت بیرونی لب‌های شما تأثیر می‌گذارند.
- دردی که با دارو بهبود نمی‌یابد.
- زخم‌های دهانی به طور غیرمعمول بزرگ.
- زخم‌های دهانی که بدون درد هستند.
- تب.
- اسهال.
آیا زخم‌های دهانی نشانه‌ای از سرطان هستند؟
معمولاً نه، اما ممکن است. زخم دهان که از بین نمی‌رود می‌تواند نشانه‌ای از سرطان دهان باشد. در بیشتر موارد سرطان دهان، زخم‌های دهان در بالای یا زیر زبان ظاهر می‌شوند.
بیشتر زخم‌های دهانی بی‌خطر هستند. اما اگر شما زخم دهانی دارید که بهبود نمی‌یابد، باید با یک اپزشک صحبت کنید.
جمع‌بندی
زخم دهان، که به‌طور معمول زخم‌های آفت نیز نامیده می‌شوند، نواحی دردناک و ملتهب در داخل دهان هستند که می‌توانند در هر نقطه از مخاط دهانی، از جمله روی زبان، لثه‌ها، و داخل لب‌ها بروز کنند. این زخم‌ها معمولاً کوچک و دایره‌ای شکل هستند و با یک حاشیه قرمز احاطه می‌شوند. زخم‌های دهانی به‌طور متداول بین 10 تا 14 روز بدون نیاز به درمان خاص بهبود می‌یابند.
عوامل متعددی می‌توانند باعث ایجاد زخم دهانی شوند. استرس، تغییرات هورمونی، کمبود مواد مغذی مانند ویتامین B12 و فولیک اسید، و همچنین آسیب فیزیکی به بافت دهان می‌توانند از جمله این عوامل باشند. همچنین زخم‌های دهانی ممکن است به‌دلیل عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی نیز ایجاد شوند. در حالی که زخم‌های آفت غیرویرال و غیرمسری هستند، زخم‌های سرد ناشی از ویروس هرپس سیمپلکس می‌توانند مسری باشند و معمولاً خارج از دهان بر لب‌ها ظاهر می‌شوند.
تشخیص زخم‌های دهانی معمولاً بر اساس معاینه بالینی انجام می‌شود. اگر زخم‌ها بیش از سه هفته طول بکشند یا به‌طور مکرر عود کنند، ممکن است نیاز به ارزیابی‌های بیشتری توسط پزشک باشد، زیرا این وضعیت می‌تواند نشانه‌ای از بیماری‌های جدی‌تری مانند سرطان دهان باشد.
در مدیریت زخم‌های دهانی، رعایت بهداشت دهان و دندان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. مسواک زدن منظم و استفاده از دهان‌شویه‌های غیرالکلی می‌تواند به بهبود زخم‌ها کمک کند. در موارد شدید، پزشک ممکن است داروهای موضعی یا آنتی‌هیستامین‌ها را تجویز کند. همچنین، مشاوره با یک متخصص تغذیه برای شناسایی و اصلاح هرگونه کمبود غذایی نیز می‌تواند مفید باشد.
در نهایت، اگرچه زخم‌های دهانی معمولاً بی‌خطر هستند و به خودی خود بهبود می‌یابند، اما آگاهی از علل و نشانه‌های آنها می‌تواند به مدیریت بهتر و جلوگیری از عود آنها کمک کند. در صورت بروز علائم نگران‌کننده، مشورت با پزشکان کلینیک ارعوان کرج توصیه می‌شود.
بدون نظر