در پاسخ به این سوال که آبسه دندان چیست باید گفت، حتی فکر به اینکه یک برآمدگی چرکی روی لثه و یا کنار دندان آدم باشد هم حال آدم را بد می‌کند. وجود این برآمدگی، چه با درد همراه باشد و چه نباشد مشکل ساز است و باید برای حل این مشکل حتما به دندان پزشک مراجعه کنید. این برآمدگی چیست؟ علت وجود این برآمدگی چیست؟ برای خلاص شدن از شر آن چه باید کرد؟ در ادامه به جواب تمام این سوالات پرداخته می‌شود.

آبسه دندان چیست؟

آبسه دندان درواقع نوعی از عفونت باکتریایی است که به صورت یک توده پر از مایعات و چرک در کنار دندان و یا روی لثه به وجود می‌آید. گاهی اوقات به صورت بسته است و هیچ چرکی از آن خارج نمی‌شود. ولی گاهی اوقات هم می‌ترکد و چرک و مایعات از آن خارج می‌شود. در هر سنی امکان بروز آن وجود دارد، حتی ممکن است در کنار دندان‌های شیری کودکان هم به وجود بیاید.

علت اصلی به وجود آمدن آبسه دندان

در دهان ما حفره‌هایی وجود دارد که اگر به هر دلیلی، باکتری‌ها بتوانند از طریق این حفره‌ها به درون دندان یا لثه نفوذ کنند، ممکن است این مشکل به وجود بیاید. وقتی مینای دندان از بین رود باکتری‌ها خیلی راحت می‌توانند از طریق عاج دندان به درون ریشه دندان نفوذ کنند. پس تقریبا می‌توان ادعا کرد بیشتر مشکلات دندان به دلیل عدم سلامت و یا عدم سختی مناسب مینای دندان ایجاد می‌شوند. مانند: آبسه دندان، حساسیت دندان و …

انواع آبسه دندان

به طور کلی سه نوع آبسه وجود دارد:

1. پریودنتال (Periodontal abscess): نوعی از آبسه است که در کنار ریشه دندان ایجاد می‌شود.
2. ژنژیوال (Gingival abscess): آبسه ژنژیوال یا آبسه لثه همانطور که از اسمش پیداست آبسه‌ای ست که مربوط به لثه بوده و دندان را تحت تاثیر قرار نمی‌دهد.
3. پری اپیکال Periapical abscess)): آبسه‌ای است که از بافت نرم دندان یا به اصطلاح پالپ دندان شروع شده و به سایر نقاط می‌رسد.

دلایل به وجود آمدن آبسه دندان

دلایل زیادی وجود دارد که به صورت مستقیم یا غیر مستقیم بر وجود این مشکل تاثیر می‌گذارند. دلایلی مثل:

• پوسیدگی عمیق دندان:

هنگامی که نسبت به درد دندان بی‌اهمیت باشید و آن را به حال خود رها کنید و ترمیمی برای دندان انجام نمی‌دهیم، به تدریج این پوسیدگی عمیق و عمیق‌تر می‌شود. تا جایی که موجب عفونت می‌شود و به صورت آبسه در دندان نمایان می‌شود.

• عصب کشی:

عصب کشی‌های غیر اصولی و همچنین عصب کشی‌هایی که نتیجه مطلوبی نداشتند و همچنان بعد از آن‌ها درد در دندان احساس می‌شود هم می‌توانند در به وجود آمدن آبسه دندان موثر باشند.

• بیماری‌های لثه:

عفونت‌های لثه‌ای در به وجود آمدن نوعی از آبسه به نام آبسه لثه تاثیرگذار هستند. که البته همانطور که گفتیم این نوع از آبسه با دندان ارتباطی نداشته و لثه را درگیر می‌کند. ولی به هر حال این مورد هم نوعی از آبسه دندان و دهان می‌باشد.

• ترک یا شکستگی دندان:

ترک‌ها و شکستگی دندان که معمولا در اثر ضربه ناشی از زمین خوردن، تصادف و … ایجاد می‌شود احتمال به وجود آمدن این مشکل را افزایش می‌دهند.

• عدم توجه به بهداشت:

بدیهی است که مسواک نزدن و نخ دندان نکشیدن هم به نوعی باعث آبسه دندان می‌شود. به این صورت که مسواک نزدن خود عامل بیماری‌های دندان، لثه و همچنین به وجود آمدن پوسیدگی دندان است. که همه این نتایج در وجود آن نقش دارند.

• مصرف مواد قندی:

مصرف نوشابه‌ها و همچنین مواد قندی هم چون سبب پوسیدگی دندان می‌شوند. به صورت غیر مستقیم در وجود این مشکل نقش دارند.

به طور کلی تمام عواملی که موجب پوسیدگی دندان شوند، موجب آبسه دندان هم می‌شوند. چون که در پوسیدگی مینای دندان خراب و باکتری‌ها از طریق عاج دندان راحت‌تر می‌توانند به درون دندان (بافت نرم دندان) یا لثه برسند.

نشانه‌های آبسه دندان

• درد ضربان دار در لثه و دندان که به صورت ناگهانی شروع و به تدریج بدتر می‌شود.
• دردی که به طرف گوش، آرواره و همچنین به طرف گردن در همان سمتی که آبسه است، پخش می‌شود.
• دردی که هنگام استراحت بدتر شود و خواب را مختل می‌کند.
• قرمزی و همچنین تورم صورت در همان سمت آبسه
• لثه قرمز و متورم هم می‌تواند نشانه‌ای از آبسه دندان باشد.
• درد هنگام نوشیدن غذا و یا نوشیدنی‌های گرم و سرد (البته این مورد می‌تواند نشانه‌ای از حساسیت دندانی باشد که می‌توان با مراجعه به دندان پزشک علت واقعی این درد را جویا شد.)
• تنفس بدبو که نشان از وجود عفونت و چرک در دندان است.
• مزه ناخوشایند در دهان هنگام خوردن، آشامیدن و در کل هنگام قورت دادن آب دهان
• به سختی باز کردن دهان
• حالت تهوع و استفراغ
• بیخوابی
• تب

درد آبسه دندان

آبسه دندان اغلب و نه همیشه با درد همراه است. گاهی اوقات آبسه دندان اصلا با درد همراه نبود. که به این دلیل است که این درد قبلا در دندان وجود داشت ولی به آن توجه نشد. و همچنین تلاشی جهت درمان آن هم صورت نگرفت. به همین دلیل الان به صورت چرک و آبسه در آمده است.

آبسه دندانی که درد ندارد به مراتب بدتر از آبسه‌هایی است که درد دارند. چرا که آبسه بی‌درد نشانه بیماری و عفونت قدیمی‌ است که درمان نشد. هرچه که درمان به تعویق بیفتد، سخت‌تر درمان خواهد شد.

درمان خانگی درد آبسه دندان

به این دلیل نام تیتر این مطلب را “درمان درد آبسه دندان“ و “نه درمان آبسه دندان“ انتخاب کردیم. زیرا عملا هیچ درمان خانگی برای ریشه کنی آبسه دندان وجود ندارد. اینگونه درمان‌ها تنها می‌توانند درد را به صورت موقت از بین ببرند یا فقط درد را کم‌تر کنند. برای اینکه از شر آبسه دندان خلاص شوید باید حتما به دندان پزشک مراجعه کنید.

• آب نمک:

آبکشی دهان با آب نمک می‌تواند به صورت موقت درد را تسکین دهد.

• چای شنبلیله:

می‌توانید یک فنجون آب جوش را با یک قاشق چای شنبلیله مخلوط کنید. و پس از خنک شدن، آن را با کمک یک پنبه یا یک گوش پاکن روی محل آبسه بمالید. می‌توانید این عمل را سه بار در روز تکرار کنید.

• اسانس میخک:

از قديم الايام، از میخک به عنوان یه درمان طبیعی برای درد دندان استفاده می‌شد. میخک خاصیت ضد باکتریایی و همچنین ضد التهابی دارد که می‌توان از محلول رقیق آن استفاده کرد.

• آویشن:

هم اسانس آویشن و هم دمنوش آویشن می‌توانند در درمان خانگی موثر باشد. به این صورت که اسانس آویشن را می‌توان روزانه سه بار استفاده کرد و با استفاده از گوش پاکن به محل آبسه زد. دمنوش آویشن هم به این صورت است که آویشن را به همراه مقداری پونه دم کنید. سپس مقداری عسل به آن اضافه کنید و 4 یا 5 دقیقه در دهن خود نگه دارید.

• جوش شیرین:

جوش شیرین دارای خواص ضد باکتریایی است. از آنجایی که آبسه دندان به دلیل وجود باکتری‌های مضر دهان است، می‌توانیم از جوش شیرین برای درمان استفاده کنیم. طرز استفاده به این صورت است که نصف قاشق غذاخوری جوش شیرین را با نصف فنجان آب به همراه مقداری نمک تا پنج دقیقه غرغره کنید. این کار را تا پایان تمام محتوای درون فنجان تکرار کنید و ادامه دهید.

• سیر:

سیر دارویی طبیعی و دارای سابقه کهن برای درمان انواع بیماری‌ها و همچنین به عنوان قاتل باکتری‌ها است. می‌توان یا سیر را خرد کرد و به صورت خمیر روی آبسه قرار داد؛ و یا هم به همان حالت عادی روی برآمدگی قرار داد. به هرحال سیر تاثیر خود را خواهد گذاشت.

ترکاندن آبسه دندان

آیا می‌توان در منزل و با استفاده از وسایل موجود در خانه آبسه دندان را تخلیه نمود؟ در جواب این سوال باید گفت که خیر. چنین کاری غلط است و باید جداً از انجام آن خودداری کرد. چرا که هم باعث درد بیشتر می‌شود و هم اینکه اگر نتوانید جلوی خون‌ریزی را بگیرید و یا به هر دلیلی کار تخلیه را به درستی انجام ندهید، قطعا مشکلات بیشتر و سخت‌تر برای دندان و دهان خود به وجود می‌آورید. و همچنین بدیهی است که هر کاری را به دست متخصص آن کار بسپارید، نتیجه کار بهتر خواهد بود.

روش‌های درمانی تخصصی آبسه دندان

جراحی آبسه دندان: که در آن ابتدا محل آبسه رو شستشو می‌دهند. سپس با استفاده از وسایل تخصصی جراحی دندان چرک آبسه را به صورت کامل خارج می‌کنند. با استفاده از ساکشن‌های دندان پزشکی چرک و مایع خارج شده را از محل جدا می‌کنند. اگر که آبسه در اثر پوسیدگی عمیق باشد که بعد از تخلیه کردن آبسه، عصب کشی، کشیدن دندان و یا بقیه موارد و مراحل مربوط به درمان پوسیدگی را انجام می‌دهند.

اگر درمانی انجام ندهیم چه؟

اولا که آبسه به صورت خودبه‌خودی از بین نمی‌رود و حتما نیاز به درمان و پیگیری جدی دارد. در صورت عدم درمان، آبسه دندان و در واقع همان عفونت به تدریج به فضا‌های عمیقی مثل مجاری تنفسی، حلق و حتی اطراف مغز راه پیدا می‌کند. و می‌تواند سبب انسداد راه تنفسی و همچنین التهاب پرده مغز شود. و حتی در بعضی موارد متاسفانه امکان مرگ هم وجود دارد.

آبسه دندان یا آفت دهان

شاید بعضی از مردم به ظاهر آفت دهان را با آبسه دندان اشتباه بگیرند. ولی بین آن‌ها تفاوت زیادی وجود دارد. آفت دهان درواقع زخمی کوچک و سطحی ست ولی آبسه نشان از یک پوسیدگی و عفونت عمیق دارد که الان به صورت یک توده چرکین خودش را در سطح دهان نشان داده است.

شاید برخی از نشانه‌های آن‌ها یکسان باشد. مانند: تب و … ولی روش درمان آبسه دندان قطعا پیچیده‌تر از درمان آفت دهان خواهد بود. چه بسا آفت دهان را بتوان با روش‌های درمان خانگی حل کرد. ولی در آبسه دندان، همانطور که گفته شد نمی‌توان با استفاده از روش‌های خانگی آبسه دندان را درمان کنند.  

چه کارهایی نباید انجام داد؟

همانطور که گفته شد از ترکاندن آبسه دندان در منزل جدا خودداری کنید. اگر زمانی قصد داشتید از طریق آنتی‌بیوتیک درمان آبسه را انجام دهید باید به نکات زیر توجه کنید:

 اولا باید بدانید که مصرف آنتی‌بیوتیک بدون مشورت با پزشک ممکن است باعث بروز مشکلاتی شود. دوما اینکه خوردن آنتی‌بیوتیک باعث درمان دائم نشده و فقط درد را به صورت موقت کاهش می‌دهد. همچنین باید این نکته را خاطر نشان کرد که آنتی‌بیوتیک‌ها معمولا در کنار درمان اصلی قرار می‌گیرند. نه اینکه خود به صورت درمانی جداگانه مورد استفاده قرار گیرند.

راه‌های پیشگیری از آبسه دندان

تمام موارد و راه‌حل‌هایی که برای جلوگیری و پیشگیری از پوسیدگی دندان استفاده می‌شود در جلوگیری از آبسه دندان هم نقش دارند. به عنوان مثال:

• روزانه دوبار مسواک بزنید
• به صورت مرتب از نخ دندان استفاده کنید. زیرا غذاهای باقی‌مانده لای دندان می‌توانند باعث پوسیدگی شوند.
• مراجعه مرتب به دندان پزشک: حداقل دوبار در سال، به فاصله هر شش ماه یک بار
• رژیم غذایی درست: استفاده حداقلی از مواد قندی و اسیدی و دیگر موادی که می‌توانند دندان را تحت تاثیر قرار بدهند.
• و …

با رعایت این موارد احتمال بروز آبسه، نه به صفر ولی میتوان آن را به حداقل رساند.

دندان پزشکی

در بحث دندان پزشکی کاملا بدیهی است که باید به دندان پزشکی‌های معتبر برای درمان بیماری‌های خود مراجعه کنید. نه فقط در بحث دندان بلکه در هر زمینه‌ای بهتر است که این نکته را حتما در نظر داشته باشیم. با ذره‌ای جستجو در اینترنت متوجه می‌شوید که یکی از معتبرترین دندان پزشکی‌های شبانه روزی کرج، کلینیک دندانپزشکی ارغوان می‌باشد. که می‌توانید با خیال راحت به این مرکز بزرگ و مجهز مراجعه کنید. همچنین این کلینیک شامل کادر درمانی مجرب و باتجربه‌ای است که سابقه‌های چندین ساله در درمان انواع بیماری‌های مربوط به دهان و دندان دارند.

سخن پایانی

هر روز که می‌گذرد بیشتر با بیماری‌های مختلف دندان آشنا می‌شویم. تقریبا در تمامی موارد و دلایل وجود این بیماری‌ها می‌توانیم “عدم مسواک زدن” را مشاهده کنیم. پس اگر به اصلی‌ترین و ریشه‌ای‌ترین دلیل هر بیماری فکر کنیم به راحتی می‌توان به این موضوع پی برد که عدم رعایت بهداشت در واقع آجر اول این مسئله است. مسواک نزدن شاید به ظاهر هیچ مسئله مهمی نباشد ولی بعدها سبب بروز مشکلات زیادی می‌شود. پس چه بهتر روزانه 10 دقیقه را به مسواک زدن اختصاص دهیم تا در آینده مجبور به اختصاص دادن چندین ساعت و حتی چندین روز در دندان پزشکی نباشیم.