امروز یکی از معضلات والدین پوسیدگی دندان کودکان است. پوسیدگی دندان یکی از مشکلاتی است که کوچک و بزرگ نمی‌شناسد. از زمانی که فرد اولین دندان خود را در می‌آورد تا زمان بزرگسالی بر اساس یک سری از دلایل دچار پوسیدگی دندان می‌شود.

اما پوسیدگی دندان کودکان به دلیل اینکه بیشتر در اجتماع قرار می‌گیرند و ممکن است بر اعتماد به نفس آنها تاثیر داشته باشد، بسیار مهم است. از طرفی به دلیل تزریق بی‌حسی ممکن است والدین را برای بردن کودک به دندانپزشکی با چالش مواجه کند.

اگر شما هم کودکی دارید که دچار پوسیدگی دندان است و نمی‌دانید چطور او را به دندانپزشکی ببرید با ما همراه باشید تا راه درمان این مشکل بدون تزریق بی‌حسی و برداشت پوسیدگی را برای شما بازگو کنیم.

پوسیدگی دندان کودکان چیست؟

پوسیدگی دندان چه در کودکان و چه در بزرگسالان به این معنی است که باکتری‌ها بر روی دندان یک لایه مخرب و چسناک ایجاد می‌کنند. اگر اقدامات لازم به موقع انجام نگیرد سطح خارجی دندان یعنی مینای دندان را تخریب می‌کنند و حفره‌هایی بر روی آن به وجود می‌آورند.

سپس به وسیله مواد قندی این باکتری‌ها رشد می‌کنند و حفره‌های بزرگ‌تری ایجاد می‌کنند. که به این حفره‌ها و سوراخ‌ها در اصطلاح پوسیدگی دندان می‌گویند.

اگر این سوراخ‌های سطحی درمان نشود با رشد میکروب‌ها و باکتری‌ها عمیق‌تر می‌شود و سبب عفونت و درد عصب و حساسیت دندان و در نتیجه از بین رفتن کامل دندان می‌شود.

علائم پوسیدگی دندان کودکان

پوسیدگی دندان کودکان علائم مختلفی دارد. در ابتدای پوسیدگی رنگ دندان تغییر می‌کند. یعنی زمانی که یک حفره اولیه بر روی دندان ایجاد می‌شود رنگ دندان‌ها به قهوه‌ای روشن تغییر می‌کند. سپس با عمیق‌تر شدن حفره رنگ دندان‌ها نیز تیره‌تر می‌شود.

دیگر علائم پوسیدگی دندان در کودکان درد دندان است. یعنی با ایجاد حفره ممکن است دندان‌های کودک شروع به درد کند.

علامت دیگر پوسیدگی دندان در کودکان خونریزی لثه است. زیرا با پوسیدگی دندان لثه‌های کودک حساس شده و با کوچک‌ترین واکنش شروع به خونریزی می‌کند.

دیگر علائم پوسیدگی دندان کودکان آن عبارتند از:

• عفونت دندان
• عدم توانایی جویدن غذا
• تورم لثه و گونه
• عفونت لثه
• بوی بد دهان
• خشکی دهان
• بی‌قراری کودک

مهم‌ترین دلایل ایجاد پوسیدگی دندان کودکان

همانطور که گفتیم پس از رویش حتی اولین دندان کودک در معرض پوسیدگی قرار دارد. دلایلی وجود دارد که سبب ایجاد پوسیدگی می‌شود در ادامه چند مورد از آنها را بیان می‌کنیم:

• عدم رعایت بهداشت دهان و دندان

همه آدم‌ها برای سلامت دهان و دندان خود موظفند که بهداشت دهان و دندان را رعایت کنند. یکی از مهم‌ترین دلایل پوسیدگی دندان کودکان عدم رعایت بهداشت است. زیرا والدین در این کار کوتاهی می‌کنند.

اولین قدم در بهداشت دهان و دندان استفاده از مسواک است. شما به عنوان والدین کودک موظفید از همان سنین ابتدایی دندان کودک خود را با استفاده از مسواک‌های پرزی و نرم تمیز کنید. پس از افزایش سن کودک این کار را به او آموزش دهید. همانطور که می‌دانید استفاده از مسواک پس از هر وعده غذایی دندان کودک را از خرابی حفظ می‌کند.

• تغذیه نامناسب

کودکان اصولاً علاقه زیادی به مصرف شیرینی و شکلات و همچنین تنقلات ناسالم مانند چیپس و پفک و نوشیدنی‌های مخرب مانند نوشابه‌های گازدار دارند. مصرف این مواد برای سلامت دندان‌ها مضر است. زیرا میکروب‌ها باکتری‌های موجود در دهان این مواد را تجزیه می‌کنند و تبدیل به اسید می‌کنند. این اسیدها هم با تخریب سطح رویی دندان باعث پوسیدگی دندان‌ها می‌شود.

اولین قدم این است که کودک خود را از مصرف بیش از حد این مواد منع کنید. پس از هر بار استفاده کودک از این نوع خوراکی‌ها، مسواک را فراموش نکنید. در غیر این صورت با خرابی دندان کودک خود مواجه می‌شوید.

• مصرف شیر در هنگام خواب

بسیاری از کودکان عادت دارند که برای مصرف شیر چندین بار از خواب بیدار می‌شوند. شیر مادر و شیر خشک حاوی مواد قندی بسیاری است. وقتی کودک شب از این مواد استفاده می‌کند و والدین پس از مصرف شیر دندان کودک خود را تمیز نمی‌کنند سبب آسیب به دندان‌های کودک می‌شود.

هنگام شب و در مدت زمانی که کودک خواب است بزاق دهان کمتر ترشح می‌شود. همین امر سبب می‌شود که باقیمانده شیر بر روی دندان بماند و موجب پوسیدگی دندان کودک می‌شود. اگر مسواک زدن دندان کودک در هنگام خواب برای شما دشوار است با یک دستمال نم‌دار و مرطوب دندان‌های کودکتان را تمیز کنید.

• عدم استفاده از نخ دندان

به دلیل کوچک بودن لثه‌ها فاصله دندان کودکان معمولاً بسیار کم است. به همین دلیل استفاده از مسواک به تنهایی نمی‌تواند لای دندان‌های کودک را تمیز کند. در این صورت استفاده از نخ دندان به کمک شما می‌آید و به تمیزی دندان کودک کمک می‌کند. همچنین نخ دندان برای مراقبت از لثه‌ها و جلوگیری از ورم لثه مفید است.

• وراثت و پوسیدگی دندان کودکان

عامل دیگری که موجب پوسیدگی دندان کودکان می‌شود وراثت است. جنس دندان کودکان معمولاً به یکی از والدین یعنی پدر یا مادر می‌رود. اگر والدین کودک دچار خرابی دندان باشند کودک نیز می‌تواند با این مشکل روبرو شود. در این شرایط تنها راه حفظ دندان‌ها، مراجعه به دندانپزشکی و چکاپ منظم است.

عوارض پوسیدگی دندان کودکان

اگر کودک دچار پوسیدگی دندان شود و این پوسیدگی به موقع درمان نشود می‌تواند عوارضی برای کودک داشته باشد. در ادامه چند مورد از این عوارض را بیان می‌کنیم:

• کاهش توانایی در جویدن غذا

وقتی که کودکی دچار پوسیدگی دندان باشد به دلیل احساس درد در دندان از خوردن غذا می‌ترسد، در نتیجه از این کار امتناع می‌کند. حتی در برخی مواقع ممکن است کودک از بروز این درد به دلیل ترس و نگرانی که دارد خودداری کند.

در نتیجه والدین باید حواسشان به دندان‌های کودک نیز باشد و اگر متوجه پوسیدگی در دندان کودک شدند می‌توانند فوراً به دندانپزشکی مراجعه کنند.

• عدم فضای لازم برای دندان دائمی

وقتی کودکی دچار وسیدگی دندان می‌شود و دندان خود را از دست می‌دهد دندان‌های شیری رشد کرده و جای این دندان را پر می‌کنند. در نتیجه فضایی برای رشد دندان دائمی باقی نمی‌ماند. مگر اینکه کودک یک وسیله با نام فضا نگهدار را در دهان خود تا مدت‌ها نگه دارد.

 در صورت اشغال فضای دندان خالی با دندان‌های دیگر، در آینده کودک نیاز به ارتودنسی پیدا می‌کند.

• کاهش زیبایی و اعتمادبه‌نفس با پوسیدگی دندان کودکان

یکی از ارکان زیبایی در صورت دندان‌ها هستند. دندان‌های پوسیده با تغییر رنگ و خرابی زیبایی کودک را تحت شعاع قرار می‌دهد. اعتماد به نفس کودک را جهت حضور در اجتماع کم می‌کند. این عارضه ممکن است بر روی شخصیت و روحیه کودک تاثیر بگذارد.

پیشگیری از پوسیدگی دندان کودکان

پوسیدگی دندان می‌تواند تاثیر زیادی بر کودکان بگذارد. به همین دلیل راه‌هایی وجود دارد که بتواند این پوسیدگی را کم کند و از این پوسیدگی پیشگیری به عمل آید.

• درمان خرابی دندان پدر و مادر

وراثت یکی از عوامل پوسیدگی دندان است. با ترمیم خرابی دندان پدر و مادر می‌توان از خرابی دندان کودک جلوگیری کرد.

• مراجعه منظم به پزشک با پوسیدگی دندان کودکان

زمانی که به طور منظم به دندانپزشکی مراجعه کنید می‌توانید انواع پوسیدگی دندان را به زودی متوجه شوید و با درمان‌های ساده جلوی این کار را بگیرید.

• عدم استفاده از شیشه شیر یا پستانک در خواب

استفاده از شیشه شیر و پستانک در خواب به افزایش پوسیدگی دندان کودکان کمک می‌کند. البته مصرف پستانه در روز هم برای کودکان توصیه نمی‌شود. زیرا سبب جابجایی دندان کودک می‌شود.

• رژیم غذایی

برای کودک خود یک رژیم غذایی مناسب که شامل شیرینیجات و نشاسته و تنقلات مضر نباشد در نظر بگیرید.

• نوشیدن آب

مصرف آب برای از بین بردن پلاک‌های روی دندان مفید است. روزانه به کودک خود با توجه به سنی که دارد مقدار معینی از آب بنوشانید.

• عدم استفاده از وسایل دهانی مشترک

برای کودک خود قاشق، چنگال، لیوان و بشقاب جدا در نظر بگیرید. تا آلودگی‌های موجود در بزاق دهانی از این طریق به دهان کودک انتقال نیابد.

درمان پوسیدگی دندان کودکان در خانه

وقتی دندان کودک شما دچار پوسیدگی شد در کنار مراجعه به دندانپزشکی می‌توانید روش‌های زیر را در منزل نیز امتحان کنید.

• در روز دو الی سه بار مسواک بزنید.
• از خمیر دندانی که فلوراید جز ترکیباتش باشد استفاده کنید.
• مصرف مواد قندی و شیرینی را کاهش دهید.
• از نخ دندان برای از بین بردن بقایای غذا بین دندان‌ها استفاده کنید.
• از مواد غذایی سالم مانند میوه‌ها و سبزیجاتی که فیبر دار هستند استفاده کنید. ذرت و پنیر سفید به دلیل فیبر زیادی که دارند می‌توانند برای کاهش پوسیدگی دندان مفید باشند.

درمان پوسیدگی دندان کودکان با طب سنتی

برای درمان پوسیدگی دندان کودکان باید به دندانپزشک مراجعه کنید. در طب سنتی نیز درمان‌هایی برای این عارضه وجود دارد که می‌توانید از آنها استفاده کنید.

• استفاده از عسل

عسل به دلیل خاصیت ضدالتهابی و ضدعفونی کننده‌ای که دارد به عنوان یک روش طبیعی برای کنترل پوسیدگی دندان به کار می‌رود. می‌توانیم مقدار کمی از عسل را روی دندان پوسیده کودک خود بگذارید.

• استفاده از روغن طبیعی

روغن‌های طبیعی نعنا، درخت چای و کنجد خواص ضد باکتری دارند. می‌توانید برای درمان پوسیدگی دندان این روغن‌ها را به دندان بمالید.

• استفاده از گیاهان دارویی

برخی از گیاهان دارویی مانند پونه، آویشن، نعنا و غیره خواص ضد التهابی دارند می‌توانید برای درمان پوسیدگی دندان کودکان از این گیاهان استفاده کنید.

دیگر مواد طب سنتی

• استفاده از عصاره استخوان حیواناتی مانند گاو، گوسفند، مرغ و …
• غرغره دهان با آب و نمک یا آب آلوئه‌ورا
• استفاده از چای سبز با آبلیمو و عسل
• استفاده از گل میخک بر روی دندان
• جویدن لیمو

درمان پوسیدگی دندان کودکان

از زمانی که کودک شما ۶ ماهه شد برای ویزیت ماهیانه دندان‌ها می‌توانید به دندانپزشکی مراجعه کنید. تا اگر در دندان کودک شما پوسیدگی ایجاد شود خیلی زود متوجه شوید و بدون برداشت پوسیدگی بتوانید این مشکل را حل کنید.

اما اگر این کار را هم نکردید زمانی که متوجه پوسیدگی در دندان کودک خود شدید فوراً به دندانپزشک مراجعه کنید تا درمان را زود آغاز کنید. دندانپزشک با توجه به میزان وسیدگی دندان کودک یکی از درمان‌های زیر را انتخاب می‌کند.

• روکش دندان

دندانپزشک در صورتی که پوسیدگی دندان‌ها در مراحل اولیه باشند و آسیب به لایه‌های دندان سطحی باشد و به عمق نرسیده باشد، ابتدا دندان‌ها را تمیز می‌کند و پوسیدگی دندان‌ها را برطرف می‌کند. در صورت لزوم با موادی مانند ونیر یا کامپوزیت دندان‌ها را روکش می‌کند.

• پر کردن دندان

اگر پوسیدگی از لایه سطحی عبور کرده باشد و منجر به ایجاد حفره شده باشد، دندانپزشک با استفاده از مواد پرکننده، حفره موجود را پر می‌کند تا میکروب‌ها به آن دسترسی نداشته باشند.

• عصب‌کشی دندان

اگر تخریب دندان‌ها از لایه سطحی عبور کرده باشد و به عمق دندان یعنی عصب‌های دندان رسیده باشد برای جلوگیری از درد دندان کودکان، دندانپزشک از عصب کشی استفاده می‌کند. به این شکل که عصب‌های موجود آن قسمت از دندان را از بین می‌برد. سپس با مواد پر کننده آن را پر می‌کند.

• برداشت دندان

در برخی از موارد که پوسیدگی بسیار شدید باشد هیچ کدام از راه‌های بالا جوابگو نیست و دندانپزشک مجبور می‌شود که دندان را کامل بردارد و از بین ببرد. این روش برای کودکان زیاد مناسب نیست.

چرا باید از دندان‌های شیری کودکان محافظت کنیم؟

بسیاری از والدین با این فکر که دندان شیری کودک تا ۷ سالگی می‌افتد مشکلی با این اتفاق ندارند. اما این طرز فکر اشتباه است؛ زیرا اگر دندان‌های شیری زودتر از موعد بیفتد سبب ایجاد فضای خالی بین دندان‌ها و رشد کج و نامرتب دندان‌های دائمی می‌شود. این امر در اعتماد به نفس کودک اثیر گذاشته می‌تواند صحبت کودک را هم با اختلال مواجه کند.

آیا قطره آهن سبب پوسیدگی دندان کودکان می‌شود؟

یکی از مکمل‌های مورد نیاز بدن کودکان آهن است، که برای رشد کودک بسیار نیاز است. برخی از والدین به تصور اینکه قطره آهن موجب پوسیدگی دندان کودک می‌شود به او قطره آهن نمی‌دهد. این باور اشتباه است که آهن موجب تغییر رنگ دندان‌ها می‌شود، ولی موجب پوسیدگی دندان نمی‌شود.

برای جلوگیری از این تغییر رنگ می‌توانید پس از مصرف قطره آهن دندان‌های کودک را با یک پارچه تمیز پاک کنید، به کودک آب بدهید و مسواک بزنید.

سخن پایانی

پوسیدگی دندان کودکان تاثیر بسیار زیادی بر زیبایی و اعتماد به نفس کودکان دارد. با رعایت بهداشت فردی دهان و دندان کودک و همچنین رژیم غذایی سالم، کودکتان را از این مشکل دور نگه دارید.

با مراجعه منظم به کلینیک دندانپزشکی ارغوان و ویزیت توسط دندانپزشکان این کلینیک می‌توانید از پوسیدگی دندان کودک دلبندتان جلوگیری کنید. در صورت مواجهه با این مشکل نیز می‌توانید به دندانپزشکی مراجعه کنید تا هرچه سریعتر اقدامات درمانی صورت گیرد.