بوی بد دهان یک وضعیت رایج است که تقریباً ۱ نفر از ۴ نفر در سراسر جهان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. همه گاهی اوقات بوی بد دهان دارند، به خصوص بعد از خوردن سیر، پیاز یا سایر غذاهای تند. اما اگر بوی بد دهان شما از بین نرود (بوی بد دهان مزمن) می‌تواند نشانه یک مشکل بهداشت دهان یا یک وضعیت دیگر در بدن شما باشد.
بوی بد دهان، که به آن هالیتوزیس هم گفته می‌شود، می‌تواند موجب آزار باشد. جای تعجب نیست که قفسه‌های فروشگاه‌ها از آدامس، نعناع، دهان‌شویه و محصولات دیگر برای مقابله با هالیتوزیس پر است. اما بسیاری از این محصولات فقط راه‌حل‌های کوتاه‌مدت هستند. دلیل این امر این است که آن‌ها به علت مشکل رسیدگی نمی‌کنند.
علامت اصلی هالیتوزیس بوی ناخوشایند از دهان است. این بو در صبح‌ها یا پس از استعمال سیگار، مصرف قهوه، یا مصرف برخی غذاها مانند سیر ممکن است شدیدتر شود.
علائم بوی بد دهان
علامت اصلی هالیتوزیس، نفس بدبویی است که از بین نمی‌رود. این بو ممکن است به اندازه‌ای قوی باشد که دیگران متوجه آن شوند. هالیتوز ممکن است با علائم مختلفی همراه باشد که شامل موارد زیر است:
1- بوی نامطبوع: احساس بوی ناخوشایند در دهان که ممکن است دیگران هم آن را حس کنند.
2- خشکی دهان: احساس خشکی و عدم رطوبت کافی در دهان، که می‌تواند به تشدید بوی بد کمک کند.
3- تغییر در مزه دهان: ممکن است حس کنید که مزه دهانتان تغییر می‌کند و تلخی دهان یا طعمی ناخوشایند وجود دارد.
4- زبان پوشیده شده: وجود پوشش سفیدی یا زرد رنگ روی زبان که ناشی از تجمع باکتری‌ها و سلول‌های مرده است.
5- احساس سوزش یا درد: در برخی موارد، ممکن است به همراه بوی بد، حس سوزش یا درد در دهان یا گلو احساس شود.
6- عفونت‌های دهان: وجود عفونت‌های لثه یا دندان که می‌تواند به بوی بد دامن بزند.
اگر این علائم ادامه پیدا کرد، بهتر است به دندانپزشک یا پزشک مراجعه کنید. دندان‌پزشکان معمولاً به تشخیص بوی بد دهان می‌پردازند. این تشخیص بر پایه تاریخچه سلامتی شما و بوی دهان در هنگام معاینه دندان انجام می‌شود. تمام قسمت‌های دهان معاینه می‌گردد تا بررسی شود آیا علت خاصی، مانند عفونت، وجود دارد یا خیر. اگر دندانپزشک نتواند علتی پیدا کند، شما را به پزشک اولیه خود ارجاع خواهد داد.
رایج ترین علت بوی بد دهان
رایج‌ترین علت بوی بد دهان، بهداشت ضعیف دهان است. بدون رعایت بهداشت مناسب دهان، مثل استفاده از مسواک، استفاده از نخ دندان و تمیزی منظم دندان‌ها، باکتری‌های مضر به دهان شما حمله می‌کند و به سرعت تکثیر می‌شوند. این می‌تواند منجر به چندین مشکل بهداشت دهان مانند بوی بد دهان، پوسیدگی دندان و بیماری لثه شود.
عدم استفاده روزانه از مسواک و نخ دندان باعث می‌شود ذرات غذا در دهان باقی بمانند و هالیتوز ایجاد کنند. یک لایه چسبناک و بی‌رنگ از باکتری‌ها که به آن پلاک گفته می‌شود، روی دندان‌هایتان تشکیل می‌شود. اگر این پلاک پاک نشود، می‌تواند لثه‌هایتان را تحریک کند. در نهایت، این پلاک می‌تواند باعث ایجاد کیسه‌هایی از پلاک بین دندان‌ها و لثه‌ها شود. مرحله اولیه بیماری لثه به نام ژنژیویت شناخته می‌شود. بیماری لثه در مراحل پیشرفته به دلیل نابودی استخوان، به نام پریودنتیت نام گذاری می‌شود.
زبان شما نیز می‌تواند باکتری‌هایی که بوی ناخوشایند تولید می‌کنند، به دام بیندازد. پروتزهای دندانی هم می‌توانند باکتری‌ها و ذرات غذا را که بوی بد ایجاد می‌کنند، جمع‌آوری کنند. همچنین وسایل دندانی ثابت یا متحرک مثل بریس‌ها که به طور منظم تمیز نمی‌شوند یا به درستی فیت نیستند. در حالی که بهداشت ضعیف دهان رایج‌ترین علت هالیتوز است، تنها علت نیست. چندین وضعیت دیگر نیز می‌توانند باعث بوی بد دهان شوند.
علل دیگر بوی بد دهان
اما با این حال هالیتوز نشانه‌ای از بسیاری از شرایط مختلف است. به عبارت دیگر، این مثل یک پیام هشدار از طرف بدن شماست. پیدا کردن علت اصلی بوی بد دهان اولین قدم در درمان این مشکل است.
برخی غذاها، شرایط سلامتی و عادات از جمله علل بوی بد دهان هستند. در بسیاری از موارد، می‌توانید با تمیزی دهان و دندان‌هایتان بوی بد دهان را کاهش دهید. اگر نتوانستید خودتان بوی بد دهان را حل کنید، بهتر است به دندانپزشک یا یک متخصص بهداشت دیگر مراجعه کنید تا مطمئن شوید که دلیل جدی‌تری ندارد.
دلایل زیادی برای بوی نامطبوع دهان وجود دارد، که در ادامه ذکر می‌شود:
- غذا: تجزیه ذرات غذا در دندان‌ها و اطراف آن می‌تواند منجر به افزایش باکتری‌ها و ایجاد بوی نامطبوع شود. خوردن برخی غذاها، مثل پیاز، سیر و ادویه‌ها، هم می‌تواند باعث بوی بد دهان شود. بعد از هضم این غذاها، آن‌ها به جریان خون شما وارد می‌شوند، به ریه‌ها منتقل می‌شوند و بر بوی دهانتان تأثیر می‌گذارند.
- مصرف دخانیات: سیگار کشیدن بوی ناخوشایندی به دهان می‌دهد. کسانی که به تنباکو وابسته‌اند هم بیشتر احتمال دارد بیماری لثه داشته باشند که منبع دیگری برای بوی بد دهان است.
- دهان خشک: بزاق کمک می‌کند تا دهان شما تمیز شود و ذراتی که بوی بد ایجاد می‌کنند را از بین ببرد. وضعیتی به نام دهان خشک یا زروستومیا (زیر-او-استو-می-ا) می‌تواند عاملی برای بوی بد دهان باشد چون بزاق کمتری تولید می‌کنید. دهان خشک به طور طبیعی در خواب اتفاق می‌افتد و باعث بوی دهان در صبح می‌شود. این وضعیت هنگامی که با دهان باز خواب می‌برید، بدتر می‌شود. دهان خشک مداوم می‌تواند به خاطر مشکلی در غدد تولیدکننده بزاق و برخی بیماری‌ها باشد. سیگار کشیدن می‌تواند باعث دهان خشک شود و همچنین ریسک بیماری لثه را افزایش می‌دهد. علاوه بر این، برخی داروها می‌توانند باعث دهان خشک شوند.
ادامه
- داروها: بعضی داروها می‌توانند باعث بوی بد دهان شوند چون دهان را خشک می‌کنند. بدن دیگر داروها را تجزیه کرده و مواد شیمیایی آزاد می‌کند که می‌توانند بر روی نفس شما تأثیر بگذارند.
- عفونت‌ها در دهان: زخم‌های جراحی پس از عمل‌های دهانی مثل کشیدن دندان، همچنین پوسیدگی دندان، بیماری لثه یا زخم‌های دهانی می‌توانند باعث بوی بد دهان شوند.
- سرطان‌های سر و گردن: علائم سرطان دهان یا اوروفارنکس (قسمت بین بینی و دهان) شامل زخم‌هایی است که بهبود نمی‌یابند، درد دهان، مشکل در بلع، توده‌ای در گردن و کاهش وزن غیرقابل توضیح.
- بیماری بازگشت اسید معده (GERD): این یک اختلال گوارشی است که در آن اسید یا مایع معده به مری شما برمی‌گردد، لوله‌ای که غذا را از دهان به معده می‌برد.
- بیماری لثه: ژنژیویت التهاب لثه‌ها است که می‌تواند باعث قرمزی، تورم و خونریزی شود. این به دلیل پلاک، یک فیلم چسبناک که روی دندان‌ها جمع می‌شود، ایجاد می‌شود و با مسواک زدن و استفاده از نخ دندان قابل حذف است. اگر ژنژیویت درمان نشود، می‌تواند به پریودنتیت منجر شود که بافت لثه را آسیب می‌زند و می‌تواند منجر به از دست دادن دندان و استخوان در اطراف دندان‌ها شود. دهان خندق یک شکل پیشرفته از بیماری لثه است که می‌تواند شامل درد شدید، خونریزی، تب و خستگی باشد. (این بیماری به نام “دهان خندق” نامگذاری شده زیرا بیماری رایجی برای سربازان در خندق‌ها در طول جنگ جهانی اول بود.)
- عفونت‌ها در بینی، گلو یا ریه‌ها: افرادی که ذات الریه دارند، به عنوان مثال، مایعی را سرفه می‌کنند که بوی بدی دارد.
دیگر دلایل
- دیابت: افراد مبتلا به دیابت ریسک بیشتری برای بیماری لثه دارند — و بیماری لثه می‌تواند مدیریت دیابت را سخت‌تر کند زیرا می‌تواند قند خون را افزایش دهد.
- بیماری کبد یا کلیه: وقتی کبد و کلیه‌های شما به درستی کار می‌کنند، سموم را از بدن شما فیلتر می‌کنند. اما در افراد مبتلا به بیماری کبد یا کلیه، این مواد سمی پاک نمی‌شوند و که می‌تواند منجر به بوی نامطبوع دهان شود.
- سندرم شوگرن: این بیماری خودایمنی می‌تواند به درد عضلانی، خشکی چشم‌ها، خشکی پوست و دهان خشک (که معمولاً به هالیتوز مرتبط است) منجر شود.
- شرایط دیگر دهان، بینی و گلو: سنگ‌های کوچکی که در لوزه‌ها تشکیل می‌شوند، به نام سنگ‌های لوزه یا تنسلیولیت، با باکتری‌هایی پوشیده می‌شوند که می‌توانند باعث بوی بد دهان شوند. عفونت‌ها یا تورم مداوم در بینی، سینوس‌ها یا گلو می‌تواند به ریزش بینی پس از بینی منجر شود. این زمانی است که مایع از بینی شما به پشت گلو می‌ریزد. این وضعیت نیز می‌تواند باعث هالیتوز شود.
چگونه می‌توان از بوی نامطبوع دهان پیشگیری کرد؟
نگهداری از بهداشت دهان و دندان، کلید اصلی برای حفظ بوی خوش و تازه دهان است. در اینجا چند نکته راهبردی برای شما آورده شده است:
- دو بار در روز دندان‌هایتان را مسواک بزنید، هر بار حداقل به مدت دو دقیقه، و یک بار در روز به نخ دندان بزنید. فراموش نکنید که زبان‌تان را نیز با مسواک یا خراشنده خاص زبان تمیز کنید که می‌توانید آن را از داروخانه تهیه کنید.
- از دهانشویه‌های ضدباکتری بدون الکل استفاده کنید که به تازگی و عطر دهان کمک می‌کند.
- به طور منظم به دندانپزشک مراجعه کنید برای معاینه و تمیزکاری. برای برخی افراد، این ممکن است هر شش ماه یکبار باشد، در حالی که دیگران ممکن است نیاز به بازدیدهای بیشتری داشته باشند تا از سلامت دهان و دندان خود اطمینان حاصل کنند.
- آب کافی بنوشید تا از خشک شدن دهان جلوگیری کنید.
- تولید بزاق خود را با استفاده از آدامس‌های بدون شکر، مکیدن آب‌نبات‌های بی‌ضرر یا مصرف غذاهای سالم که نیاز به جویدن بیشتری دارند، افزایش دهید. دندانپزشک شما ممکن است محصولاتی خاص را پیشنهاد دهد که می‌تواند به تولید بزاق مصنوعی کمک کند.
- از مصرف الکل، کافئین و محصولات تنباکو پرهیز کنید، چراکه این موارد می‌توانند به خشکی دهان منجر شوند.
بدبویی دهان چگونه درمان می‌شود؟
درمان بدبویی دهان بستگی به علت اصلی مشکل دارد. به عنوان مثال، اگر هالیتوز به دلیل بهداشت ضعیف دهان باشد، تمیزی دندان و بهبود بهداشت دهان در خانه احتمالاً کمک خواهد کرد.
اما اگر بدبویی دهان نشانه‌ای از یک مشکل دیگر در بدن شما باشد، تشخیص اولیه دندانپزشک شما می‌تواند در تشخیص و درمان مناسب به شما کمک کند.
گاهی اوقات، دندانپزشک شما ممکن است شستشوی دهان خاصی را برای مقابله با باکتری‌های خاص در دهان شما توصیه کند.
پس از اینکه دندانپزشک یا پزشک شما علت بدبویی دهان را مشخص کرد، می‌تواند یک برنامه درمانی متناسب با نیازهای خاص شما ایجاد کند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنید؟
اگر با مشکل بوی بد دهان دست و پنجه نرم می‌کنید، نخستین گام، مرور و بهبود عادات بهداشتی دهان و دندان شماست. نکات ساده‌ای مانند روش صحیح مسواک زدن دندان‌ها و زبان پس از هر وعده غذایی، استفاده از نخ دندان و مصرف آب کافی می‌تواند به طرز شگرفی در بهبود وضعیت شما مؤثر باشد. تلاش برای ایجاد تغییرات مثبت در سبک زندگی، نه تنها بر سلامت دهان شما تأثیر می‌گذارد بلکه به اعتماد به نفس شما نیز می‌افزاید.
اما اگر پس از اجرای این مراقبت‌ها و تغییرات، هالیتوز به قوت خود باقی ماند، زمان آن می‌رسد که به دندانپزشک مراجعه کنید. دندانپزشک با معاینه دقیق شما، می‌تواند به شناسایی علل احتمالی کمک کند. اگر تشخیص دهد که مشکل عمیق‌تری باعث بروز این عارضه شده، ممکن است لازم باشد شما را به یک متخصص دیگر ارجاع دهد تا ریشه مشکل به دقت بررسی شده و درمان مناسب انجام گیرد. مراجعه به پزشک در این چنین مواردی می‌تواند نقشی کلیدی در حفظ سلامت شما ایفا کند و اطمینان خاطری برای بهبود وضعیت دهان و دندان‌تان باشد.
جمع‌بندی
بوی بد دهان یا هالیتوز، یک مشکل شایع است که می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد. این حالت معمولاً به دلایل بهداشتی دهان، عادات غذایی، یا شرایط پزشکی ایجاد می‌شود. عدم رعایت بهداشت دهان و دندان، مانند مسواک نزدن و عدم استفاده از نخ دندان، می‌تواند به تجمع باکتری‌ها و ایجاد بوی نامطبوع منجر شود. همچنین، برخی مواد غذایی مانند سیر و پیاز می‌توانند تأثیرگذار باشند.
عوامل پزشکی مانند عفونت‌های دهانی، مشکلات گوارشی، و بیماری‌های مزمن نیز از دیگر علل بوی بد دهان به شمار می‌روند. به منظور کنترل و درمان این عارضه، رعایت بهداشت دهانی، شامل مسواک زدن به طور منظم، استفاده از دهان‌شویه و مراجعه به دندانپزشک الزامی است. همچنین، حفظ یک رژیم غذایی متعادل و نوشیدن آب کافی نیز به کاهش بوی بد دهان کمک می‌کند.
در نهایت، در صورتی که بوی بد در دهان ادامه پیدا کند یا به همراه سایر علائم باشد، مشاوره با یک پزشک متخصص در کلینیک دندانپزشکی ارغوان کرج ضروری است تا علت اصلی شناسایی و درمان مناسب انجام شود.
بدون نظر