به طور طبیعی، فاصله بین دندان مجاور در بخش جلویی فک انسان (فاصله‌ی بین دندانهای نیش و ثنایا)، بین سه تا چهار میلی‌متر است که این فاصله برای دندانهای دیگر یعنی دندانهای آسیاب اول و دوم، به طور تقریبی هشت الی نه میلی‌متر می‌باشد. هنگامی که فاصله بین دندان‌ها از مقدار طبیعی فراتر رود، فرد دچار مشکل فاصله بین دندان یا همان دیاستما می‌شود.
در این مقاله سعی داریم به تمامی نکات مهم در خصوص عارضه فاصله بین دندان‌ها و روشهای پیشگیری و درمان آن هم در کودکان و هم در بزرگسالان بپردازیم. اگر شما هم از جمله اشخاصی هستید که دچار این عارضه هستید و از آن رنج می‌برید، این مقاله به شما کمک می‌کند تا بیشتر بدانید و بهتر بتوانید به حل مشکلات فکر کنید.
فهرست
ما در این مقاله سعی می‌کنیم به موضوعات زیر بپردازیم:
- چیستی فاصله بین دندان
- علت فاصله بین دندان‌ها
- درمان فاصله بین دندان‌ها
- روش خانگی درمان دیاستما
- پیشگیری از دیاستما
- تاثیر نخ دندان در ایجاد فاصله بین دندان‌ها
- بهترین سن برای درمان دیاستما
- طول درمان فاصله بین دندان‌ها
چیستی فاصله بین دندان‌ها
دیاستما یا همان فاصله بین دندان‌ها به شرایطی می‌گویند که فاصله بین هر دو دندان مجاور از میزان طبیعی بیشتر باشد. این مشکل علاوه بر وجود تاثیرات منفی در زیبایی شما، سبب ایجاد اختلال در عملکرد استخوان فک و دندان‌ها، کاهش اعتماد به نفس شما، محبوسی ذرات غذایی در بین دندان، ایجاد انواع عفونت‌ها و … هم خواهد شد. در نتیجه واجب است که به سرعت برای رفع این مشکل تدبیری بیندیشید.
این مشکل در بیشتر مواقع با نشانه‌های دیگری همراه می‌شود. شناخت این علائم به شما در زمینه شناسایی سریع‌تر مشکلتان و در نتیجه درمان راحت‌تر آن کمک می‌کند.
علت فاصله بین دندان‌ها
فاصله بین دندان‌ها یا به عبارتی همان دیاستما می‌تواند دلایل مختلفی از جمله نابودی دندان، نا متناسبی اندازه فک و دندان، ژنتیک افراد، بیماری لثه، عدم رعایت بهداشت دهان و دندان و عادات غلط، اندازه غیر عادی فرنوم لیبال، بلع و تنفس غلط و …داشته باشد. ما در ادامه این مقاله توضیح مختصری در مورد این موارد ارائه می‌دهیم.
نا متناسبی اندازه فک و دندان:
در صورتی که سایز دندان و اندازه استخوان فک شما با هم متناسب نباشد، مشکل ایجاد فاصله بین دندان ایجاد می‌شود. برخی مواقع دندان‌ها و یا فک بزرگتر و یا کوچک تر از حالت طبیعی است. این مشکل سبب مشکلاتی در زیبایی ظاهری شما و اختلالات فواصل دندانی می‌شود.
افتادن یا کشیدن دندان:
در زمان کودکی، هنگامی که دندانهای شیری می‌افتند، جای این دندان‌ها در لثه خالی می‌شود. همین جای خالی سبب ایجاد دیاستما می‌شود. امّا نابودی دندان تنها مختص دوران کودکی نیست و بزرگسالان نیز به دلایل مختلفی همچون خروج دندان، پوسیدگی دندان، افزایش سن، بیماریهای دندان و لثه می‌توانند دندانی را از دست بدهند.
اندازه غیر عادی فرنوم لیبال:
در واقع فرنوم لیبال بافتی نرم است که مجزا از لثه است و از لب بالا شروع می‌شود و تا پایان لثه ادامه دارد (در صورتی که لب بالایی خود را بالا دهید، میتوانید به راحتی فرنوم لیبال را ببینید). اگر اندازه بافت فرنوم لیبال بزرگتر از اندازه طبیعی باشد، فاصله دو دندان جلویی فک بالایی را پر می‌کند و سبب ایجاد عارضه دیاستما می‌شود.
بیماریهای دندان و لثه:
بیماریهای لثه و دندان‌ها از مهمترین دلایل ایجاد فاصله بین دندان‌ها در بزرگسالان محسوب می‌شود. درگیری لثه و دندان با انواعی از بیماری‌ها سبب کجی دندان‌ها و ناپایداری استخوان فک می‌شود. در نهایت موجب ایجاد فاصله بین دندان‌ها می‌شود. برخی از بیماریهای لثه که می‌تواند ایجاد کننده دیاستما باشند عبارتند از ژنژیویت، پریودنتیت، لوکوپلاکیا، سیاهی لثه، بیماریهای لثه غیر پلاکی، التهاب لثه و …
بلع نادرست مواد غذایی:
فرایند بلع نتیجه همکاری اندام‌ها و عضلات مختلف در دهان است. در صورت عادات نادرست در بلع این عضلات می‌توانند مشکلاتی از جمله دیاستما را برای ما ایجاد کنند. در هنگام بلع طبیعی، زبان به سمت سقف دهان متمایل می‌شود. فشاری بر دندان‌ها وارد نمی‌کند. امّا در بلع نادرست زبان به پشت دندان‌ها فشار وارد می‌کند و می‌تواند سبب ایجاد فاصله بین دندان‌ها شود.
عادات نادرست:
سبک زندگی غلط و عادات نادرست روزانه می‌تواند نقش مهمی در ایجاد عارضه‌ی دیاستما داشته باشد. قسمتی از این عادات نادرست به رعایت بهداشت دهان و دندان مربوط می‌شوند. قسمتی دیگر از این عادات هم مربوط به عادات ایجادی در کودکی و یا فشار روانی و استرس شکل می‌گیرند.
این عادات غلط که می‌تواند تحریک کننده ایجاد دیاستما شوند عبارتند از زبان زدن دندان، مکیدن انگشت، عدم رعایت بهداشت دهان، گاز گرفتن لب و زبان، ساییدن دندان‌ها، دندان قروچه، نفس کشیدن از طریق دهان و…
ژنتیک:
ژنتیک را می‌توان به عنوان یکی از مهمترین عوامل ایجاد فاصله بین دندان‌ها (به خصوص در دندانهای پایینی) نام برد. زیرا که اندازه استخوان فک و ساختار ظاهری آن به مقدار زیادی مربوط به ژنتیک افراد است. برای برخی افراد گاهی بدون هیچ گونه دلیل دندان پزشکی (همچون بیماریهای دندان و لثه، عادات نادرست و …) صرفاً به دلیل ژنتیک خود دچار دیاستما می‌شوند.
درمان فاصله بین دندان‌ها
هنگامی که برای درمان دیاستما و از بین بردن فاصله بین دندانهای خود به دندان پزشک مراجعه می‌کند، پزشک پس از معاینه دندان‌ها و لثه‌ی شما، با توجه به نوع و مقدار فاصله، بهترین درمان را برای شما برمیگزیند.
در واقع روشهای درمانی مختلفی برای درمان دیاستما وجود دارد، از جمله ارتودنسی، ونیر، باندینگ، استفاده از دندان مصنوعی، جراحی، معالجه بیماریهای لثه و … که در ادامه برای هر کدام توضیح مختصری برای شما ارائه می‌دهیم.
ارتودنسی:
ارتودنسی یا سیم کشی دندان را می‌توان به عنوان معمول و محبوب‌ترین روش درمان فاصله بین دندان‌ها دانست که به کمک آن می‌توان مشکل دیاستما را به شکل ریشه‌ای حل نمود.
در این روش درمانی، بریس‌های ریزی بر روی دندان‌ها نصب شده که با گذشت زمان، فشار ملایم ایجاد شده بر روی دندان‌ها توسط این بریس ها، دندان‌ها به جای طبیعی خود بازگشته و عارضه فواصل دندانی درمان می‌شود.
برای درمان دیاستما، می‌توان از روشهای مختلف ارتودنسی از جمله ارتودنسی ثابت فلزی، ارتودنسی لینگوال، ارتودنسی سرامیکی ، دیمون، نامرئی و… استفاده نمود.
ریتینر:
ریتینر را بیشتر برای تراز نمودن دندانهای بالا و پایین استفاده می‌کنند. امّا با این وجود می‌توان از آنها برای کاهش میزان فاصله بین دندان‌ها هم استفاده کرد. بیشتر در مواقعی که پس از ارتودنسی فاصله بین دندان باز گشته، از ریتینر استفاده می‌کنند. ریتینر قیمت مناسبی داشته و می‌تواند در مدت زمان کم، تاثیر خوبی در درمان دیاستما داشته باشد.
در این نوع درمان می‌توان از ریتینر های ثابت(کاملاً ثابت بوده و حتماً باید توسط دندان پزشک نصب شوند) و متحرک (قابلیت جابجایی و حرکت دارند) استفاده کرد.
باندینگ:
در واقع باندینگ از سریع ترین روشهای درمان فاصله بین دندانی محسوب شده که می‌تواند حتی در یک جلسه کوتاه به درمان آن بپردازد. باندینگ می‌تواند به راحتی، با هزینه‌ای مقرون به صرفه و با صرف زمانی بسیار کوتاه فاصله بین دندان شما را کم کرده و زیبایی را به چهره شما بازگرداند. در روش باندینگ به دلیل نیاز نبودن به تراشیدن دندان، به راحتی می‌شود باندینگ را از دندان جدا نمود. خلاصه که روشی بسیار راحت و با عوارض کم برای درمان محسوب می‌شود.
برای پر نمودن جای خالی در بین دندان‌ها می‌توان از انواع باندینگ از جمله باندینگ نسل اول تا سوم، توتال اچ دو و سه مرحله‌ای، سلف اچ یک و دو مرحله‌ای استفاده کرد.
ونیر:
ونیر به نسبت باندینگ، دارای استحکام و دوام بیشتری است و در واقع می‌تواند در مدت زمانی بسیار طولانی در فاصله بین دندانهای شما سالم و پابرجا باشند. ونیر نوعی روکش دندان بوده که از قطعه بسیار ظریف و نازکی از جنس پرسلن و دقیقا به رنگ دندانهای طبیعی شما ساخته می‌شود که توسط دندانپزشک شما در فاصله خالی بین دندان ها قرار میگیرد. انواع ونیر دندان عبارت است از کامپوزیت ونیر( نوعی خمیر نرم است که در قسمت مد نظر سفت شده و شکل میگیرد) و ونیر پارسلن ( بر اساس بافت لثه و استخوان افراد و در آزمایشگاه ساخته می‌شود).
دندان مصنوعی:
در برخی از مواقع به دلیل هزینه‌های بالا و زمان زیادی که برای برخی دیگر از روش ها صرف می‌شود، پزشکان از کاشت دندان مصنوعی جهت درمان دیاستما استفاده می‌کنند. دندان پزشک در ابتدا به طور دقیق و کامل وضعیت لثه، دندان و فک را بررسی کرده و بهترین نوع درمان به روش دندان مصنوعی را برمیگزیند.
امّا باید این نکته را مد نظر داشته باشید که کاشت دندان تنها زمانی می‌تواند برایتان مورد استفاده قرار گیرد که فضای خالی بین دندان‌ها حداقل به اندازه‌ی یک دندان کوچک باشد و در غیر این صورت از این روش استفاده نمی‌شود.
جراحی:
اگر مشکل دیاستمای شما به علت بزرگی بیش از حد فرنوم باشد، پزشکان از جراحی برای درمانتان استفاده می‌کنند. در روش جراحی، ابتدا پزشک فرنوم اضافی را جدا کرده و پس از ترمیم محل جدا نمودن فرنوم با کمک گرفتن از سایر روشهای درمانی مثل روکش، ارتودنسی و… فاصله بین دندان‌ها پر می‌شود.
درمان بیماریهای لثه:
درگیری لثه با انواعی از بیماری‌ها، از مهمترین عوامل ایجاد عارضه‌ی دیاستما است. در صورتی که پزشک شما تشخیص دهد که لثه‌های شما با بیماری‌هایی همچون ژنژیویت، پریودنتیت و… درگیر است، می‌تواند با درمان این بیماری‌ها مشکل شما را حل کند.
روش خانگی درمان فاصله بین دندان‌ها
در واقع نوار دندان به عنوان روشی خانگی و کم هزینه بوده که میتوانید به طور موقت و قبل از شروع درمان تخصصی توسط دندانپزشک، از آن استفاده نمود. نوار دندان را می‌توان از داروخانه‌ها تهیه کرد و هر شب قبل از خواب باید به دور دندانی که قصد جا به جایی آن را دارید، بچسبانید تا با گذشت زمان، اندکی فاصله‌ی بین دندانهای خود را کاهش دهید.
پیشگیری از فاصله بین دندان‌ها
فاصله گرفتن دندان‌ها از یکدیگر، بسیار آرام رخ می‌دهد و در واقع هیچ نوع روش قطعی‌ای برای پیشگیری از آن وجود ندارد؛ امّا در نظر داشته باشید که با رعایت یک سری نکات بسیار ساده احتمال درگیر شدن با این عارضه را کمتر کنید.
با رعایت نکات زیر میتوانید احتمال مبتلا شدن به دیاستما را کاهش دهید.
- روزانه حداقل ۲ بار به روش درست و اصولی مسواک بزنید
- استفاده از نخ دندان پس از هر وعده غذا
- چکاب منظم توسط دندانپزشک
- جلوگیری از مکیدن انگشت در کودکان
- جرم گیری منظم دندان
- آموزش روشهای صحیح بلع غذا به کودکان
تاثیر نخ دندان در ایجاد فاصله بین دندان‌ها
بعضی از افراد عقیده دارند که استفاده‌ی زیاد از نخ دندان می‌تواند سبب ایجاد دیاستما شود و باید بگوییم که این باوری است بسیار غلط زیرا که کشیدن نخ دندان نه تنها سبب ایجاد فاصله بین دندانی نشده بلکه با افزایش سطح تمیزی دهان و دندان از بروز بیماریهای دهانی جلوگیری کرده و اتفاقاً احتمال ایجاد این عارضه را کم می‌کند.
بهترین سن برای درمان فاصله بین دندان‌ها
در واقع بهترین زمان برای شروع درمان این عارضه، هنگامی است که همه‌ی دندانهای دائمی بالا و پایینی شما رشد خود را کرده و در موقعیت ثابتی قرار گرفته باشند.
امّا در مواردی هم می‌توان قبل از رشد کامل دندان‌ها، درمان را شروع کنید( برای مثال هنگامی که مشکل شما حاصل از بزرگی بیش از حد فرنوم باشد، میتوانید با جراحی و حتی قبل از رشد کامل دندان‌ها، مشکل خود را برطرف کنید)
طول درمان فاصله بین دندان‌ها
مدت زمانی که طول می‌کشد تا عارضه‌ی شما کاملاً درمان شود، به عوامل مختلفی همچون مقدار فاصله بین دندانی، سطح سلامت دهان و دندان فرد، تراکم استخوان‌های فک، سن، روش درمانی و … بستگی دارد و از شخصی به شخص دیگر متفاوت است.
امّا می‌توان گفت که حدوداً بین شش الی بیست و چهار ماه طول می‌کشد تا دیاستما درمان شود.
نتیجه گیری:
فاصله گرفتن دندان‌ها از هم یا دیاستما، از بدترین مشکلات دندان پزشکی بوده که تاثیرات منفی آن بر زیبایی ظاهری شما مشهود است. همچنین سبب کاهش شدید اعتماد به نفس شما می‌شود.
امروزه و با پیشرفت علم دندان پزشکی، روشهای درمانی گوناگونی برای درمان دائمی این عارضه، به میزان زیادی نگرانی‌های شما را کم می‌کند.
ما در این مقاله از کلینیک ارغوان کرج سعی کردیم که به شکلی مختصر و مفید دلایل، روشهای درمان و پیشگیری را برایتان شرح دهیم. پیشنهاد ما این است که به پزشک مراجعه کنید، تا با معاینه وضعیت دهان و دندانتان با شما مشورت کرده و شما را راهنمایی کنند.
بدون نظر