دندانهای شیری که با عنوان دندانهای موقتی نیز شناخته می‌شوند، اولین مجموعه دندان‌هایی اطلاق می‌شوند که در کودکان خردسال رشد می‌کنند و بیرون می‌آیند. مراحل رویش و تکامل دندانهای شیری به طور معمول از یک جدول زمانی و توالی قابل پیش بینی پیروی می‌کند.
لازم به ذکر است که این دندان‌ها نقش مهمی در سلامت و رشد دهان و دندان کودک دارند. در ادامه، پیش از پرداخت به مراحل رویش و تکامل دندانهای شیری، به جزئیاتی کلیدی از دندانهای شیری میپردازیم.
دندانهای شیری
تعداد دندانهای شیری، به طور معمول 20 عدد است. 10 دندان در فک بالا و 10 دندان در فک پایین. این دندان‌ها در حدود 6 تا 12 ماهگی شروع به رویش (از طریق لثه) می‌کنند. مجموعه آنها معمولاً تا زمانی که کودک در حدود 2-3 سالگی است، کامل می‌شود.
به تدریج در طی چندین سال با دندانهای دائمی بزرگسالان جایگزین می‌شوند. این فرایند ریختن دندانهای شیری و رویش دندانهای ثانویه را، لایه‌برداری می‌نامند.
پس از طی این مراحل، این دندان‌ها در حدود 6 سالگی شروع به افتادن می‌کنند. این فرایند تا حدود 12 سالگی ادامه می‌یابد. دندانهای ثنایای مرکزی پایین به طور معمول اولین دندان‌هایی هستند که از بین می‌روند.
عملکرد دندانهای شیری
این دندان‌ها چندین عملکرد مهم در کودکان خردسال بر عهده دارند از جمله:
- امکان جویدن و غذا خوردن مناسب
- تسهیل رشد گفتار
- حفظ فضا برای دندانهای دائمی آینده
- کمک به رشد فک و ساختار صورت
رعایت بهداشت دهان و دندان برای این دندان‌ها، از جمله مسواک زدن صحیح و دو مرتبه در روز و محدود کردن غذاها و نوشیدنی‌های شیرین بسیار مهم است. این امر به پیشگیری از پوسیدگی و سایر مشکلات دندانی در دوران کودکی کمک می‌کند.
نظارت بر رویش، ریخت و جایگزینی دندان‌ها بخش مهمی از معاینات منظم دندانپزشکی کودک است. هر گونه مشکل باید به سرعت برطرف شود تا از رشد مناسب دهان اطمینان حاصل شود. در بخش بعدی مقاله، به بررسی مراحل رویش و تکامل این دندان‌ها میپردازیم.
مراحل رویش و تکامل دندانهای شیری
پیش از بیان مراحل رویش و تکامل این دندان‌ها، این نکته را باید بگوییم که هر کودکی متفاوت است و درست مثل فرایند بلوغ، هر کدام در ساعت بیولوژیکی خود هستند. در حالی که برخی از نوزادان ممکن است اولین دندانهای خود را در 4 ماهگی دربیاورند، در برخی دیگر ممکن است در سن یک سالگی آغاز شود. اما چیزی که مشخص است، این است که ترتیب رویش دندان‌ها، ترتیب خاصی است. در ادامه به مراحل رویش و تکامل آنها پرداختیم:
1. ثنایای مرکزی پایین:
دو دندان جلویی کودکتان روی فک پایین او، که به عنوان دندانهای ثنایای مرکزی نام‌گذاری می‌شوند، احتمالاً اول از همه رویش می‌کنند. همانطور که گفتیم، زمان این اتفاق از کودکی به کودک دیگر متفاوت است. اما با این حال، شایعترین سن برای این امر بین 6 تا 10 ماهگی است.
2. ثنایای مرکزی فوقانی:
دومین مرحله از مراحل رویش و تکامل دندان‌ها، دو دندان به طور مستقیم بالای دندان‌هایی هستند که در مرحله نخست روییدند. معمولترین سن برای این اتفاق بین 8 تا 13 ماهگی است. این دندان‌ها شبیه به دندانهای ثنایای مرکزی پایینی هستند. زیرا غذا هنگامی که ریز می‌شود نیز توسط آنها خورد می‌شود. با این وجود، آنها معمولاً بسیار بزرگتر از نسخه‌های پایینی هستند. آنها پهن و از نظر بصری برجسته‌ترین ویژگی دهان انسان هستند.
3. ثنایای جانبی:
سومین مرحله از مراحل رویش و تکامل دندان‌ها، دندانهای ثنایای جانبی هستند که در دو طرف دندانهای ثنایای مرکزی در هر دو فک بالا و پایین می‌رویند. معمولترین سن برای این مرحله، بین 8 تا 16 ماهگی است. به طور معمول، نخست ست پایینی رویش، و مجموعه بالایی در یک روند مشابه به ثنایای مرکزی دنبال می‌شود.
4. آسیاب بالا و پایین (ست 1):
دندانهای آسیاب در پشت دهان قرار دارند و سطح به نسبت صافی دارند. این دندان‌ها در دو مجموعه رویش می‌کنند و شایعترین سن برای رویش آنها بین 13 تا 19 ماهگی است.
5. نیش:
دندانهای نیش، دندانهای بعدی هستند که در مرحله پنجم از مراحل رویش و تکامل دندان‌ها ظاهر می‌شوند. اینها در کنار دندانهای ثنایای جانبی قرار دارند. شایعترین سن برای رویش آنها بین 16 تا 23 ماهگی است.
6. آسیاب‌های بالا و پایین (ست 2):
مجموعه بعدی دندانهای آسیاب معمولاً یک سال پس از ست اول بیرون می‌زنند. میانگین سنی برای این مرحله از مراحل رویش و تکامل دندان‌ها، بین 25 تا 33 ماهگی است. دندانهای آسیاب پایینی احتمالاً پیش از دندانهای بالایی بیرون می‌زنند، اما نه با فاصله طولانی.
7. مجموعه کامل:
باز هم، همه این مراحل می‌توانند در زمان‌های مختلف زندگی کودک اتفاق بیفتد. براکت‌های سنی پیشنهادی در این مقاله صرفاً رایج‌ترین آنها هستند. اگر دندانهای کودک شما کمی دیرتر یا زودتر از بقیه روییدند، جای نگرانی نیست. زیرا بدن هر فردی متفاوت است. در بخش بعدی این مقاله، به عوارض و مشکلات رایجی که ممکن است در حین رشد دندانهای شیری رخ دهد، میپردازیم.
مشکلات و عوارض رایج در طول رشد دندانهای شیری
در طول رشد این دندان‌ها، چندین مشکل یا عارضه رایج وجود دارد که ممکن است کودکان درگیر آن شوند. در این بخش به برخی موارد کلیدی آن اشاره می‌کنیم:
تاخیر در رویش
تاخیر در رویش دندان یکی از مشکلات رایج در مراحل رویش و تکامل آن است. برخی از کودکان ممکن است با این مشکل مواجه شوند. زمانی که دندان‌ها دیرتر از جدول زمانی معمول بیرون می‌آیند، این می‌تواند ناشی از عواملی مانند ژنتیک، سوء تغذیه یا برخی شرایط پزشکی باشد.
عدم توالی طبیعی دندان شیری
دندانهای شیری ممکن است به دلیل برخی مسائل مانند پوسیدگی زیاد دندان، ضربه یا حتی کشیدگی عمدی زودرس، از بین بروند. این می‌تواند توالی طبیعی و زمان‌بندی جایگزینی دندان‌ها را مختل کند.
عدم فاصله مناسب
یکی دیگر از مشکلات رایج در مراحل رویش و تکامل دندان‌ها، مشکلات شلوغی یا فاصله است. تراز یا فاصله نامناسب دندانهای شیری می‌تواند به دلیل عواملی مانند اندازه کوچک فک، مکیدگی انگشت شست یا نابودی زودرس دندان‌ها رخ دهد. این می‌تواند منجر به شلوغی یا شکاف بین دندان‌ها شود.
تغییر رنگ
تغییر رنگ یا لک بر روی دندان‌ها ممکن است به دلایل مختلفی مانند استقرار در معرض فلوراید بیش از حد، مصرف دارو یا بهداشت نامناسب دهان تغییر رنگ دهتد یا لکه دار شوند.
پوسیدگی
کودکان خردسال ممکن است به دلیل عواملی مانند میان وعده‌های مکرر، عادت‌های نامناسب برای مسواک، به شدت مستعد ابتلا به پوسیدگی دندان در کودکان یا حفره در دندانهای خود باشند.
روند رویش دندان‌ها می‌تواند باعث ناراحتی، تحریک پذیری و سایر علائم در کودکان خردسال شود که به نام علائم دندان آنها را می‌شناسید.
دیگر مشکلات دندانهای شیری
- در برخی موارد، کودکان ممکن است دندانهای اضافی ایجاد کنند که می‌تواند منجر به ازدحام بیش از حد و مشکلات هم ترازی شود.
- مکش انگشت شست یا استفاده طولانی مدت از پستانک نیز می‌تواند رشد طبیعی و موقعیت دندان‌ها را تغییر دهد.
رسیدگی سریع به این مسائل از طریق مداخله زودهنگام دندانپزشکی بسیار مهم است. والدین در حین رشد دندان‌ها چه نکاتی را باید رعایت کنند؟ در بخش بعدی به بررسی این مورد میپردازیم.
نکاتی برای والدین در جهت رشد سالم دندانهای شیری
عادات بهداشت دهان و دندان خوب ایجاد کنید.
حتی قبل از رویش اولین دندان، تمیزی لثه‌های کودک را با یک پارچه نرم و مرطوب شروع کنید. به محض ظهور اولین دندان، مسواک را با یک مسواک کوچک با پرزهای نرم و یک مقدار کم خمیر دندان حاوی فلوراید شروع کنید. با افزایش سن کودک، مسواک دو بار در روز (صبح و شب) را تشویق کنید.
غذاها/ نوشیدنی‌های قندی و اسیدی را محدود کنید.
از مصرف تنقلات، آبمیوه‌ها و نوشیدنی‌های شیرین به کودک خودداری کنید. زیرا این موارد می‌توانند روی تراز مناسب دندان‌ها تأثیرگذار باشند. یادآوری ملایم و جایگزین‌هایی برای کمک به کودک برای ترک این عادات، ارائه دهید.
عادات پستانک و انگشت شست را زیر نظر بگیرید.
از استفاده طولانی مدت از پستانک یا مکیدگی انگشت شست خودداری کنید. زیرا این موارد می‌تواند روی تراز مناسب دندان‌ها همچون مورد قبلی، تأثیر بگذارد. می‌توانید عادات جایگزین را برای کمک به کودکتان در ترک این عادت، ارائه دهید.
شیوه‌های تغذیه سالم را تشویق کنید.
برای جلوگیری از پوسیدگی دندانهای مرتبط با تغذیه با شیشه، کودک را تا اولین تولدش از شیشه شیر جدا کنید. همچنین غذاهای جامد را در مرحله رشد مناسب برای حمایت از جویدگی مناسب و رشد فک به کودکتان بدهید.
ویزیت منظم دندانپزشکی انجام دهید.
اولین جلسه دندانپزشکی کودک را تا اولین سالگرد تولد او یا ظرف 6 ماه پس از رویش اولین دندان برنامه‌ریزی کنید. برای نظارت بر سلامت و رشد دهان و دندان کودک به طور منظم در معاینات و تمیزی دندان‌ها شرکت کنید.
مکمل فلوراید ارائه دهید.
اگر آب آشامیدنی کودک دارای فلوراید نیست، طبق توصیه دندانپزشک مکمل‌های فلوراید را در نظر بگیرید.
هرگونه نگرانی دندانپزشک را به سرعت برطرف کنید.
اگر کودک با مشکلاتی مانند درد، تغییر رنگ یا تراز غیر طبیعی دندان‌ها مواجه شد، به سرعت به دندانپزشک مراجعه کنید.
با اجرای این نکات توسط والدین، مراحل رویش و تکامل دندان‌ها در سالمترین راه ممکن پیش می‌رود و اساس سلامت دهان و دندان را برای یک عمر ایجاد می‌کند.
تشویق فرزندان به ایجاد عادات بهداشتی دهان و دندانهای شیری!
والدین نقش مهمی در ایجاد عادات مراقبتی دهان و دندان در کودکان خود دارند. اما چگونه می‌توانند این کار را انجام دهند؟ در این قسمت از مقاله چند نکته برای تشویق فرزندانتان برای شما گردآوری کردیم:
- زود شروع کنید. به محض گذر از اولین مرحله از مراحل رویش و تکامل دندان‌ها، عادات بهداشتی دهان را اجرا کنید. لثه‌های کودک را به آرامی با یک پارچه نرم یا مسواک نوزاد تمیز کنید.
- کودکان اغلب رفتار والدین خود را تقلید می‌کنند. بنابراین مطمئن شوید که خودتان اقدامات بهداشت دهان و دندان را انجام می‌دهید. دندانهای خود را به عنوان یک خانواده مسواک بزنید تا آن را به یک فعالیت سرگرمی و مشترک تبدیل کنید.
- مسواک را به یک فعالیت لذت‌بخش تبدیل کنید. از مسواک‌های رنگارنگ و خمیردندان‌های طعم‌دار برای هیجان آن استفاده کنید. از موسیقی، داستان، یا یک تایمر دو دقیقه‌ای برای تبدیل مسواک به یک فعالیت و روال سرگرمی که فرزندتان هر روز مشتاقانه منتظر آن است، استفاده کنید.
- به آنها اجازه دهید خودشان لوازمشان را انتخاب کنند. اجازه دهید مسواک و خمیردندان خود را با شخصیت یا رنگ مورد علاقه خود انتخاب کنند. اخساس حس مالکیت و شخصی‌سازی به آنها، می‌تواند در آنها برای مسواک هیجان ایجاد کند.
دیگر روش‌ها
- آن را به یک بازی تبدیل کنید. داستان‌ها یا سناریوهای تخیلی را ایجاد کنید که در آن برس با “هیولاهای حفرهای” مبارزه می‌کند و آن را به یک بازی ماجراجویانه تبدیل می‌کند. این می‌تواند مسواک را برای کودکان جذابتر و لذت‌بخش‌تر کند.
- از یک تایمر یا موسیقی استفاده کنید. پخش یک آهنگ مورد علاقه به مدت دو دقیقه می‌تواند مسواک را ملنند یک سرگرمی کند و اطمینان حاصل کند که کودکان برای مدت توصیه شده مسواک می‌زنند.
- یک سیستم پاداش مداوم یا یک سیستم امتیاز طراحی و اجرا کنید که منجر به یک جایزه کوچک اما جذاب می‌شود. این می‌تواند کودکان را برای حفظ عادات روزانه مراقبت از دندان ترغیب کند.
- بر اهمیت رژیم غذایی تأکید کنید. کودکان را در مورد تأثیر غذاها و نوشیدنی‌های شیرین بر دندان‌هایشان آگاه کنید. آنها را تشویق کنید تا میان وعده‌های سالمتری انتخاب کنند و خوراکی‌های شیرین را محدود کنند تا سلامت دهان و دندان را ارتقا دهند.
کلام آخر
هنگامی که صحیت از رویش دندان می‌شود، هیچ پاسخ مشخصی در مورد زمان انجام هر مرحله وجود ندارد. کودک شما هر زمان که بدنش آماده باشد، مراحل رویش و تکامل دندانهای شیری آغاز خواهد شد. تنها کاری که می‌توانید انجام دهید، این است که او را در طی این مراحل همراهی کنید تا بتوانید به کاهش درد او کمک کنید. آگاهی از ترتیب یا روند رویش دندانهای کودک، بهترین راه برای ارزیابی درد ریشه آنها است تا بتوانید به طور مؤثرتری از جمله مراجعه به دندانپزشکی آن را تسکین دهید.
بدون نظر