امروزه مسئله حساسیت دندان بسیار مهم است. بهداشت دندان و دهان یکی از مهم‌ترین امور زندگی هر فرد می‌باشد. حتی اگر فکر می‌کنید که دندان‎‌‌های شما در وضعیت کاملا سالمی قرار دارند، برای پیشگیری از پوسیدگی و بیماری‌های دیگر مربوط به دندان نیاز هست حداقل دو بار در سال به فاصله 6 ماه یک بار به دندان پزشکی مراجعه کنید. همچنین با استفاده از مسواک و خمیر‌دندان و دهان ‌شویه مناسب احتمال خطر دندان‌هایتان را به حداقل برسانید.

حساسیت دندان چیست؟

حساسیت دندان یک نوع ناراحتی است که در واکنش به بعضی محرک‌ها مانند غذا‌ها و یا نوشیدنی‌های سرد، گرم، ترش و شیرین، هوای سرد و یا حتی هنگام مسواک زدن هم ممکن است به وجود بیاید. در این حالت، دندان درد به صورت خیلی سریع و ناگهانی و موقت رخ می‌دهد. حساسیت دندان معمولا بسیار شایع است و تقریبا 10 تا 30 درصد از مردم جهان که بیشتر آن‌ها آقایان هستند، با آن دست و پنجه نرم می‌کنند.

عاج و مینای دندان

قبل از اینکه به بحث درباره علت حساسیت دندان بپردازیم نیاز هست درباره عاج و مینای دندان اطلاعاتی داشته باشیم. عاج دندان یک لایه سخت و زرد رنگ است که دارای عصب و همچنین سلول زنده می‌باشد. وقتی راجبه عصب صحبت می‌کنیم یعنی اگر به هر دلیلی محرکی به عاج دندان برسد از طریق عصب موجود در آن، ما درد را احساس می‌کنیم.

عاج دندان به وسیله یک لایه بسیار سخت به اسم مینا دندان محافظت می‌شود. مینا دندان سخت‌‌ترین عضو بدن و رویی‌ترین قسمت دندان است و در واقع همان حالت سفید رنگی که از دندان مشاهده می‌شود مینای دندان است. مینای دندان فاقد سلول زنده است یعنی اگر به هر دلیلی این لایه از بین برود امکان بازتولید آن وجود ندارد.

علت حساسیت دندان

حالا که با عاج و مینای دندان آشنا شدیم باید گفت که حساسیت دندان زمانی اتفاق میفتد که مینای دندان به دلایل مختلف که در ادامه به بعضی از آن‌ها می‌پردازیم از بین می‌رود. مواد غذایی سرد، گرم، ترش، اسیدی و هر محرک دیگری به راحتی می‌تواند در معرض عاج دندان قرار بگیرد و از طریق عصب‌های موجود در عاج باعث درد دندان شود.

حساسیت دندان و از بین رفتن مینای دندان

فرسایش و یا نابودی مینای دندان می‌تواند دلایل زیادی داشته باشد. در اینجا به تعدادی از این عوامل و دلایل اشاره می‌کنیم.

• استقرار مداوم دندان در معرض مواد غذایی اسیدی مانند نوشابه و نوشیدنی‌های الکلی که می‌توانند لایه‌ای از مینای دندان را در خود حل کند و از بین ببرد.
• برخی از نوشیدنی‌های میوه‌ای هم دارای اسید‌هایی هستند که به مینای دندان آسیب وارد می‌کنند.
• قرار گرفتن مداوم دندان در معرض مواد غذایی بسیار شیرین و ترش
• در بیماری رفلاکس معده به دلیل آمدن مداوم اسید معده به دهان امکان آسیب به مینای دندان وجود دارد.
• مشکلات گوارشی، که باعث استفراغ مداوم می‌شود و در نتیجه آسیب به مینای دندان را به همراه دارند.
• مسواک زدن با فشار زیاد و ضربات افقی و مسواک زدن بیش از حد هم مینای دندان را نازک می‌کند و همچنین باعث افت لثه می‌شود. که ریشه‌های دندان را در معرض محیط خارجی قرار می‌دهد.

از دیگر عوامل

• خوردن غذا‌ها و نوشیدنی‌های خیلی گرم یا خیلی سرد در دراز مدت آسیب جدی به دندان‌ها وارد می‌کنند.
• کرم خوردگی دندان هم به اصطلاح زمانی است که به دلیل عدم رعایت بهداشت دهان و دندان باکتری‌های موجود در دهان تقویت می‌شود. موجب پوسیدگی دندان می‌شوند.
• حضور ترک‌های دندانی در دندان موجب حساسیت دندان می‌شوند. ترک‌ها در اثر ضربه یا شکست چیز‌های سفت و یا عادت‌های اشتباهی مثل جویدن یخ، شکستن و خرد کردن غذا‌ها و یا اشیا سفت با دندان ایجاد می‌شوند.
• بیماری‌های لثه‌ای مثل ژنژیویت،پریودنتیست و یا التهاب لثه‌ای که موجب افتادگی لثه می‌شوند.
• ترمیم های ساییدنی باعث حساسیت بیشتر دندان می‌شوند. که نیاز هست با مراجعه به دندان پزشک مجدد ترمیم انجام شود.
• برخی داروها
• ژنتیک و عوامل محیطی
• و…

تمامی این عوامل باعث تخریب مینای دندان و در نتیجه شروع حساسیت دندان هستند.

تفاوت دندان درد و حساسیت دندان

دندان درد و حساسیت دندان در عین حال که به هم شباهت دارند دارای تفاوت‌هایی هم هستند. در واقع دندان درد زمانی اتفاق میفتد که بر اثر دلایل مختلف مثل پوسیدگی، شکستگی و … دندان رخ می‌دهد. و یا اطراف دندان دردی به صورت مداوم، گاهی حاد و گاهی به صورت خفیف احساس می‌شود. در حساسیت دندان عاج دندان به دلیل اینکه با آسیب مینای دندان در معرض محیط خارجی قرار می‌گیرد نسبت به محرک‎‌های بیرونی حساسیت بیشتری پیدا می‌کند. در نتیجه در ما احساس درد موقت و ناگهانی پدید می‌آید.

علائم حساسیت دندان

شاید تجربه این را داشته باشید که هنگامی که در حال لذت از بستنی خود هستید، دردی ناگهانی در دندان خود احساس می‌کنید. اگر چنین است احتمالا شما حساسیت دندان دارید.

علائم و مشخصات این بیماری در همه افراد یکسان نیست. ولی به طور کلی علائم به این صورت است که هنگام خوردن غذا‌های سرد یا گرم، هنگام تنفس از طریق دهان به خصوص هنگام باد سرد، جویدن یا گاز گرفتن و در نهایت حتی هنگام مسواک زدن با آب سرد درد ناگهانی و زودگذر در دهان و دندان خود احساس می‌کنید.

علائمی که برای حساسیت دندان نیست

درد‌های طولانی، احساس تپش و ضربان در دندان، درد خود به خود و یا دردی که در اثر لمس دندان به وجود می‌آید از حساسیت نیست و باید توسط دندان پزشک معاینه شود.

نسبت به وجود این علائم در خود بی اعتنا نباشید و به محض مشاهده این علائم بهتر است که به دندان پزشک مراجعه کنید تا در مراحل اولیه حساسیت دندان را درمان کنید.

از بین رفتن خود به خودی درد دندان

گاهی اوقات بر اثر عوامل مختلف مثل به تازگی پر کردن دندان و یا دیگر کارهای مربوط به درمان در دندان‌پزشکی، دردی که مانند درد حساسیت است و کوتاه مدت است، در دندان حس می‌شود و بعد از چند ساعت از بین می‌رود. در این مواقع نباید این درد را با حساسیت دندان اشتباه گرفت. اما اگر به هر دلیلی درد ادامه پیدا کرد باید با مراجعه به دندان‌پزشکی علت درد را جویا شد.

درمان حساسیت دندان

اوایل بحث گفتیم که اگر مینای دندان به هر دلیلی از بین رود، به دلیل اینکه سلول زنده‌ای در این لایه وجود ندارد امکان ترمیم دندان هم موجود نیست. پس در بحث حساسیت دندان، درمان به طور کامل انجام نمی‌گیرد و فقط می‌توانیم از شدت آن بکاهیم.

پیشگیری

در بحث پیشگیری یک سری پیشنهادات می‌دهیم. که بهتر است آن‌ها را انجام دهید تا احتمال در معرض حساسیت دندان‌هایتان را به کمترین حد برسانید.

مسواک زدن

مسواک زدن و رعایت بهداشت به خودی خود موجب پیشگیری از حساسیت دندان می‌شود. چرا که مسواک نزدن موجب تجمع جرم و پلاک در دندان می‌شود. به مرور این تجمع باعث التهاب و پوسیدگی در دندان و همچنین تحلیل لثه می‌شود.

خمیر‌دندان

در بحث خمیر دندان حتما باید از خمیردندان‌های حاوی فلوراید و مخصوص دندان‌های حساس استفاده کنید. خمیر دندان‌های ضد حساسیت در واقع یک سری مولکول‌ها آزاد می‌کنند که این مولکول‌ها مانع انتقال مولکول‌های درد برای درک در مغز می‌شوند و در این صورت دردی احساس نمی‌شود.

در داروخانه‌ها برندهای مختلف خمیر دندان برای دندان‌های مختلف وجود دارد که شما می‌توانید با مراجعه به یک دندان پزشکی معتبر مانند کلینیک دندان‌پزشکی کرج از خمیر دندان مناسب دندان‌های خود آگاه شوید. و بعد از آن سعی کنید از همان مارک خمیر‌ دندان استفاده کنید.

مسواک

در بحث مسواک هم باید از مسواک‌های نرم ‌تر استفاده کنید تا فرسایش و آسیب به مینای دندان به حداقل ممکن برسد.

دهان شویه مناسب

برای دهان شویه هم برندهای مختلفی وجود دارد. که همانند خمیر دندان بهتر است که از دهان شویه حاوی فلوراید و بدون الکل استفاده شود. در هر یک از موارد خمیر دندان، مسواک و دهان شویه بهتر است که با متخصص این کار مشورت شود.

مسواک زدن صحیح

در روز حداقل باید دو بار و هر بار حدود 2 دقیقه دندان‌های خود را مسواک زد. عمل صحیح مسواک به این صورت است که اول با نخ دندان غذاهای باقی‌مانده لای دندان‌هایمان را بیرون آوریم و سپس عمل مسواک را با توجه به نکات تیتر قبل یعنی با استفاده از خمیر دندان و مسواک مناسب، شروع می‌کنیم. مسواک باید با زاویه 45 درجه قرار داشته باشد و اینکه حرکات باید آرام و ملایم باشد تا در دراز مدت به مینای دندان آسیبی وارد نشود.

سفیدکننده دندان

سفیدکننده‌های دندان موجود در بازار معمولا شامل مقدار زیادی جوش شیرین و دیگر مواد اسیدی هستند. پس بهتر است که از آن‌ها استفاده نکنید. برای سفیدی دندان‌های خود با دندان‌پزشک مشورت کنید. همچنین پس از اینکه علت زردی کامپوزیت دندان را فهمیدید، می‌توانید برای دریافت خدمات سفیذی به این کلینیک مراجعه کنید.

مواد‌ غذایی مناسب

مصرف محصولات اسیدی و قندی که موجب انحلال و آسیب به مینای دندان در دراز مدت هستند را به حداقل برسانیم. اگر هم استفاده می‌کنیم بلافاصله با مسواک از آسیب بیشتر به مینای دندان جلوگیری کنیم.

از دندون قروچه خودداری کنیم

دندان قروچه به ویژه هنگام شب و به صورت غیر ارادی می‌تواند موجب نابودی مینای دندان شود. یکی از عوامل دندون قروچه استرس و دیگر عوامل درونی بدن است. که می‌توان با استفاده از روش‌های کنترل استرس و خشم از این قضیه جلوگیری کرد. یا می‌توان از محافظ دندان و دهان استفاده کنیم و کم کم این عمل را ترک کنیم. تا سایش دندان‌ها روی هم باعث حساسیت دندان نشود.

نابودی مشکلات گوارشی

همانطور که گفته شد رفلاکس معده و دیگر مشکلات گوارشی هم در آسیب مینای دندان نقش دارند. پس با مصرف دارو و مراجعه به متخصص گوارش می‌توان برخی از مشکلات گوارشی را درمان و یا شدت آن را کمتر کرد.

ویتامین‌ها و مواد معدنی

همه ما احتمالا می‌دانیم که کلسیم یکی از مهمترین مواد معدنی برای تقویت استخوان‌ها است. کلسیم همچنین برای استحکام مینای دندان هم نیاز است. پس می‌توان از طریق مصرف محصولات لبنی مقدار این کلسیم را در بدن بیشتر کنیم.

لثه و همچنین دیگر بافت‌های نرم در دهان به ویتامین B نیاز دارند. این ویتامین در ماهی، جگر، سبزیجات و … موجود است. همچنین می‌توان از مکمل‌ها (تحت نظر پزشک) هم استفاده کرد.

سایر ویتامین‌ها: ویتامین زینک- ویتامین A- ویتامین K- ویتامین D

دندان پزشکی

تمام مواردی که گفتیم مربوط به بحث پیشگیری از حساسیت دندان می‌شوند. ولی اگر به هر دلیلی مینای دندان از بین رفت چه باید کرد؟ دندان‌پزشکان در این مواقع از چه روش‌های درمانی بهره می‌گیرند؟ آیا اصلا درمانی برای آن موجود است؟

1. فلوراید تراپی

فلوراید یکی از مواد معدنی است که برای جلوگیری از پوسیدگی دندان به کار می‌رود. در فلورایدتراپی دندانپزشکان فلوراید را به صورت ژل یا فوم و یا حالت‌های دیگر را روی دندان می‌زنند. این فلوراید سبب می‌شود دندان‌ها کلسیم و فسفات بیشتری جذب کنند تا دوباره مینای دندان را تقویت و یا ترمیم کنند.

2. روکش دندان

دندانپزشکان از روکش برای ترمیم دندان‌های شکسته و پوسیده استفاده می‌کنند. روکشی از جنس فلز یا رزین روی دندان به حالت تاج مانند قرار می‌گیرد که با مراقبت مداوم می‌توان بین 5 تا 15 سال از آن‌ها استفاده کرد.

3. عصب کشی

درد از طریق عصب منتقل می‌شود. پس در نتیجه یکی از راه‌های نابودی درد در دندان‌پزشکی عصب کشی است. عصب‌ها در زیر لایه عاج قرار می‌گیرند و در واقع داخلی‌ترین لایه دندان‌‌ها هستند. وقتی که عفونت به عصب ها برسد به جای اینکه دندان خراب شود معمولا از عصب کشی استفاده می‌شود.

4. پیوند لثه

در بیماری تحلیل لثه که بر اثر عوامل مختلفی مثل مصرف دخانیات، عوامل ژنتیکی و …  به وجود می‌آید، لثه‌ها از محل طبیعی خود عقب‌‌تر می‌روند. به حدی که ریشه نمایان می‌شود. در این حالت از روش درمانی پیوند لثه برای درمان آن استفاده می‌شود.

کلینیک دندان پزشکی حصارک کرج

کلینیک دندان پزشکی ارغوان به صورت شبانه روزی آماده ارائه انواع خدمات دندانی اعم از لامینت، بلچینگ، پروتز، ارتودنسی و رفع حساسیت دندان و سایر خدمات می‌باشد.

سخن پایانی

بارها این جمله را شنیده‌ایم که می‌گویند”پیشگیری بهتر از درمان است” و در درستی آن هیچ جای شکی وجود ندارد. پس چه بهتر که قبل از اینکه به دنبال راه‌حل‌های موجود درمانی باشیم به فکر این باشیم که چطور از بیماری پیشگیری کنیم و اصلا گرفتار آن نشویم.